Kustbebouwing groeit maar door, ondanks Kustpact

De totale oppervlakte van de recreatieparken groeide bijna met de helft, terwijl het aantal logiesfuncties buiten de parken met 12 procent steeg. Dat blijkt uit het onderzoek ‘Ontwikkeling recreatieve bebouwing in de kustzone’ van het Kadaster.

Zeeland

De kustzone telde in 2024 in totaal 656 recreatieparken (campings, bungalow-, vakantie-, en caravanparken). Dat zijn er 39 meer dan in 2017. De totale oppervlakte van deze recreatieparken bedraagt in 2024 ruim 4.600 hectare, ruim 1.500 meer dan in 2017. De sterkste stijgingen doen zich vooral voor in Zeeland, toch al de provincie met de meeste en grootste parken.

PBL

Het Kadaster-onderzoek vormt de basis voor de tweejaarlijkse Monitor Kustpact van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Dat wil de jongste cijfers eerst beter bestuderen alvorens erop te reageren. Overigens bleek ook uit de laatste kustmonitor (2023) dat het aantal recreatiewoningen sinds 2017 met ruim 8 procent was gestegen. In Zeeland was die toename nog veel groter: bijna 15 procent.

Heel coulant

‘Een gemeente als Schouwen-Duiveland is heel coulant geweest voor projectontwikkelaars’, reageert directeur Marc Janssen van de stichting Duinbehoud op de cijfers. ‘De provincie Zeeland kan dat nog onvoldoende bijsturen. Vergeet niet: het Kustpact is juridisch niet bindend. Je zult het als decentrale overheden zelf moeten vastleggen in lokale verordeningen of in het omgevingsplan.’

Toegestaan

Een andere verklaring zit in het feit dat onder het Kustpact recreatieve bebouwing binnen de bebouwde kom is toegestaan. Daarbuiten wordt de toename van vakantiewoningen en hotels via de op het Kustpact geïnspireerde provinciale kustvisies gereguleerd of moet die gepaard gaan met investeringen in de natuur. Pijplijnprojecten, waarvan de lokale besluitvorming in 2017 al nagenoeg rond was, ontsnapten de afgelopen jaren aan het Kustpact en dragen ook aan de groei bij.

Positief

Het Kustpact loopt eind dit jaar af. Op 1 oktober aanstaande zal een nieuw Kustpact door overheden, natuurorganisaties en recreatieondernemers worden ondertekend dat in 2026 zal ingaan. Natuurorganisaties zijn ondanks de toenemende kustbebouwing positief over het Kustpact. Zo werden grootschalige recreatieplannen achter twee Zeeuwse zeedammen erdoor geblokkeerd. De laatste tijd zien ze een betere samenwerking met gemeenten en ontwikkelaars, waardoor er volgens hen meer aandacht komt voor kwaliteit in plaats van kwantiteit.

Zuidas

Tegelijk zijn ze bezorgd over de toegenomen investeerderslast nu er door ontwikkelaars extra geld moet worden vrijgemaakt voor nieuwe natuur. Dat drukt lokale ontwikkelaars uit de markt waardoor, zegt Robbert Trompetter van Natuurmonumenten, ‘de grote recreatieondernemers met hun kantoren aan de Zuidas overblijven. Die kijken naar hun financiële belang, want daar worden ze op afgerekend, in plaats van naar het lokale draagvlak voor hun plannen.’ Hij zou willen dat gemeenten kleine recreatieondernemers pro-actiever ondersteunen, omdat er dan meer wordt ingezet op landschappelijke kwaliteit en inbedding in de omgeving.

Draagvlak

In het nieuwe Kustpact komt meer aandacht voor lokaal draagvlak voor toerisme en leefbaarheid in de kustplaatsen. Janssen (Duinbehoud) is op zich positief, maar vreest dat de afspraken erdoor kunnen verwateren. Met leefbaarheid kun je volgens hem alle kanten op. ‘Het seizoen voor strandpaviljoens liep vroeger van april tot oktober, nu vaak al van februari tot november. Nou, zegt zo’n strandtenthouder, doe dan die laatste drie maanden er ook maar bij.’ Hij zou in de lokale kustverordeningen meer focus willen op rustige stranden. Jansen: ‘Ik maak me zorgen om alles wat er rondrijdt. Ik zie zelfs terreinwagenwedstrijden op het strand. Daar wordt te vrij mee omgesprongen.’