‘Breng baten en lasten van jeugdhulp in balans met de stelpost Van Ark, waarbij een realistische raming is gemaakt van de lasten voor jeugdhulp.’ Zo luidt het advies van de VNG aan gemeenten in haar begrotingsadvies voor de jaren 2028 en 2029.
Realistisch ramen jeugdhulp. Hoe dan?
Kunnen we jeugdhulpkosten realistisch ramen? Of is dat vooral een ambtelijke wens om een sluitende begroting op papier te krijgen?
Het klinkt vanzelfsprekend, maar wie de jeugdhulpcijfers door de jaren heen bekijkt, ziet direct de complexiteit achter dit ogenschijnlijk simpele verzoek.
Wat is ‘realistisch’ als het gaat om jeugdhulp? De VNG adviseert gemeenten om voor 2028 en 2029 ‘een realistische inschatting van de kosten op basis van historische groei’ te maken. Vervolgens luidt het advies om voor het tekort een stelpost op te nemen met de titel Deskundigencommissie Van Ark 2027.
Het is een technische, rekenkundige oplossing. Het wringt echter bij de realistische inschatting van de kosten. Want als we de historische trend extrapoleren, moeten we ons voorbereiden op een scenario waarin straks nagenoeg elk kind in Nederland professionele hulp nodig heeft. Is dat realistisch?
Wat is ‘realistisch’ als het gaat om jeugdhulp?
Welke scenario’s komen we tegen om de kosten van jeugdhulp te begroten?
1. Extrapolatie op basis van historische kosten
Dit is de meest gebruikte aanpak: we nemen de kostenontwikkeling van de afgelopen jaren en trekken die trend door. Je gaat er dan vanuit dat geen enkele maatregel of hervorming slaagt en dat de vraag naar jeugdhulp eindeloos blijft groeien. Vraag je dan af of het beleid wel het juiste effect heeft.
2. Raming mede op basis van maatregelen
Een alternatief is begroten op basis van verwachte opbrengsten van maatregelen. Veel gemeenten nemen al verschillende maatregelen. Verbind daar een percentage aan waarmee de lasten dalen.
Stel dat je als gemeente al bent gestart met sturen op trajectduur. Dan is het realistisch daar een doelstelling aan te verbinden, zoals bijvoorbeeld een daling van de kosten. Het rijk calculeert hier ook al mee door vanaf 2028 een korting richting gemeenten toe te passen. Het begrotingsadvies geeft aan dit budgetneutraal op te nemen, met een stelpost als tegenhanger. De vraag is of dat realistisch is.
3. Raming met stelpost en risicoparagraaf
Als extra optie adviseert de VNG te werken met stelposten, omdat het rijk ergens over de brug moet komen. Ook wordt geadviseerd de onzekerheid expliciet te benoemen in de risicoparagraaf. Daarmee erken je de politieke realiteit: we weten het gewoon niet en vertrouwen erop dat het rijk zijn afspraken nakomt. Dat is echter allerminst vanzelfsprekend.
En dus rijst de vraag: kunnen we jeugdhulpkosten überhaupt realistisch ramen? Of is dat vooral een ambtelijke wens, geboren uit de noodzaak om een sluitende begroting op papier te krijgen?
Misschien is het tijd dat we realistisch inhoudelijk beleid maken en daar doelstellingen aan verbinden met financiële gevolgen. Geef helder aan wat de lasten worden als de huidige trend zich doorzet, plus wat het doel is van maatregelen die je neemt, inclusief de financiële gevolgen. Geef de opties grafisch weer met trendlijnen. De huidige trend is misschien wel het worstcasescenario, en het minst realistisch.
Begroot vervolgens op basis van de maatregelen, want die tref je niet voor niets. Het verschil met de trend benoem je als risico. Zo ontstaat de financiële bandbreedte waarbinnen je verwacht uit te komen.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.