Even een vraag aan ChatGPT stellen of snel een stapeltje rapporten doorzoeken met behulp van Google NotebookLM… De inzet van generatieve AI-toepassingen op de werkvloer buiten de controle van de organisatie om is onder gemeenten geen onbekend verschijnsel. Ruim de helft van de gemeenteambtenaren gebruikt weleens generatieve AI op eigen initiatief, zonder formele richtlijnen of ondersteuning. Dat brengt risico’s met zich mee, zoals de kans dat data van inwoners in externe systemen belanden.
Vrees voor ‘shadow AI’ in het gemeentehuis
Meer dan de helft van de gemeenteambtenaren gebruikt generatieve AI-toepassingen op eigen initiatief.
Onder de radar
Dat blijkt uit een onderzoek van cloudleverancier Uniserver uitgevoerd door onderzoeksbureau Motivaction. De ondervraagden, IT-beslissers van Nederlandse gemeenten en semi-overheden, maken zich hier zorgen over. Door de inzet van shadow AI, AI-toepassingen die onder de radar van de organisatie blijven, is er kans op datalekken of gebrekkige dataveiligheid, vreest negentig procent van de respondenten.
Volgens sommigen is shadow AI een sluipend gevaar op de werkvloer, met name als werknemers zogeheten AI agents aan het werk zetten, die ongemerkt inloggen op bedrijfsapplicaties en autonoom aan het werk gaan. Maar ook als het 'gewoon' gaat om ChatGPT, is de kans op ongewenste effecten aanwezig.
Ruim tachtig procent van de IT-beslissers vraagt zich af of het AI-gebruik in het gemeentehuis wel voldoet aan de Europese AI-verordening. Slechts 55 procent van de gemeenten heeft volgens het onderzoek een beleid opgesteld voor AI-gebruik. Eveneens ruim de helft ondersteunt medewerkers met trainingen of opleidingen.
Ruim tachtig procent van de IT-beslissers vraagt zich af of het AI-gebruik in het gemeentehuis wel voldoet aan de Europese AI-verordening.
Eerst grip op wetgeving nodig
Zestig procent van de ondervraagde IT-beslissers vindt dat grip op data en wetgeving eerst geregeld moet zijn, voordat AI breder mag worden uitgerold binnen de organisatie. Volgens de onderzoekers zijn gemeenten heel gemotiveerd om stappen te zetten om het AI-gebruik in lijn te brengen met wetgeving. Zo geeft zes op de tien ondervraagden aan de bestaande AI-systemen te laten auditen op risico’s en vooroordelen. Maar goed, dat gaat dan om AI-toepassingen die wél op de radar van de organisatie staan.
Het onderzoek werd ingevuld door 1023 IT-beslissers, van wie er 78 werkzaam zijn binnen de overheid. Deze groep was volgens Motivaction voldoende groot voor een zinvolle analyse van AI-gebruik in de publieke sector. Het onderzoek werd uitgevoerd in augustus 2025.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.