Voormalig staatssecretaris Digitalisering Zsolt Szabó (PVV) noemde Luxemburg een ‘lichtend voorbeeld van digitale soevereiniteit’. Het groothertogdom eindigde in juni op de tweede plaats in de eGovernment Benchmark van de Europese Commissie, het onderzoek naar de meest digitale overheden van Europa. Wat is het Luxemburgse recept voor een wendbare, moderne digitale overheid?
Leren van Luxemburg
Digitaal gidsland Luxemburg heeft al jaren een Ministerie voor Digitalisering.
Ministerie voor Digitalisering
De koploperspositie op het gebied van digitalisering is niet vanzelf ontstaan, maar is het resultaat van zorgvuldig beleid, zegt een woordvoerder namens het Luxemburgse Ministerie voor Digitalisering. Waar Nederland al vele jaren discussieert over een apart ministerie voor Digitale Zaken, is zo’n departement er in Luxemburg al sinds 2019. De oprichting zien ze als ‘een kantelpunt’, aldus de woordvoerder. ‘Vanaf dat moment werden duidelijke doelstellingen geformuleerd, met als ultiem doel: het versnellen van de digitale transformatie voor onze burgers.’
Het ministerie zette vanaf dag één in op drie pijlers: digitale vaardigheden, centralisatie van it-diensten en innovatieprogramma’s. Zo ontstond het Tech-in-GOV-programma, dat overheidsprojecten op het gebied van data, kunstmatige intelligentie en interoperabiliteit ondersteunt. Ook werd het National Interoperability Framework ingevoerd, gebaseerd op Europese richtlijnen. ‘Dit bevorderde de samenwerking, versnelde de adoptie van gemeenschappelijke standaarden en stimuleerde het hergebruik van oplossingen die opgeschaald kunnen worden naar meerdere overheidsinstanties.’
De overheid moedigt al haar medewerkers aan om deel te nemen aan gratis bijscholingscursussen.
Woordvoerder Luxemburgse Ministerie voor Digitalisering
Digitale vaardigheden
Waar veel landen nog steeds kampen met ambtenaren die digitale vaardigheden missen, koos Luxemburg voor een structurele aanpak als oplossing. ‘De huidige en vorige ministers voor Digitalisering hebben erkend dat continu leren essentieel is om gelijke tred te houden met de snelle digitale transformatie’, zegt de woordvoerder. ‘Daarom moedigt de overheid al haar medewerkers aan om deel te nemen aan gratis bijscholingscursussen, die bovendien tijdens werktijd gevolgd mogen worden.’ Die cursussen worden verzorgd door het Institut national d’administration publique (INAP). Sinds 2020 biedt dit instituut meer dan 80 digitale trainingen via webinars en e-learning aan. Daarnaast kwam er een Digital Academy om specifieke vaardigheidstekorten in kaart te brengen en gericht op te lossen.
Alle nieuwe ambtenaren krijgen digitale basiskennis mee: sommige modules zijn verplicht bij de start van hun dienstverband. Het doel is duidelijk: een overheid die niet alleen digitaal werkt, maar ook digitaal denkt. Tegenover Binnenlands Bestuur zei Szabó daarover dat hij tijdens zijn werkbezoek leerde dat Luxemburg nu totaal andere ict’ers nodig heeft dan enkele jaren geleden. Daarom staat volgens hem het ‘vakmanschap’ van de ict’ers bij de overheid nu centraal in de ontwikkeling naar een datagedreven organisatie. ‘Je moet je uitvoeringsprocessen daarop aanpassen en je moet kijken naar wat voor type mensen je dan nodig hebt om die nieuwe gedigitaliseerde omgeving te kunnen bemensen en om te kunnen gaan met andere systemen en leveranciers’, aldus de voormalig PVV-staatssecretaris Digitalisering.
Je moet kijken naar wat voor type mensen je nodig hebt om de nieuwe gedigitaliseerde omgeving te kunnen bemensen.
Zsolt Szabó, voormalig staatssecretaris Digitalisering
Heldere verantwoordelijkheden
Wie echt wil digitaliseren, moet ook de organisatiecultuur veranderen. Luxemburg koos daarom voor heldere verantwoordelijkheden. Elk ministerie heeft een vast aanspreekpunt voor technische zaken richting het Government IT Centre én een verantwoordelijke voor digitalisering die de strategische lijn bewaakt. Samen vormen deze vertegenwoordigers het Comité interministériel pour la digitalisation. Daarnaast werd de Digital Advisory Service opgericht om ministeries en diensten te begeleiden. Deze raad beoordeelt de digitale volwassenheid van overheidsinstanties, adviseert over nieuwe technologieën en zorgt voor samenhang in de nationale strategie.
Eigen clouddiensten
Luxemburg zet naar eigen zeggen in op digitale soevereiniteit via eigen, gesloten clouddiensten. Het groot-hertogdom gaat hiervoor samenwerken met Clarence SA, een samenwerkingsorganisatie van LuxConnect en Proximus Luxemburg. Via het Centre des technologies de l’information de l’État (CTIE) worden deze clouddiensten afgenomen uit twee lokaal beheerde Tier IV-datacenters, volledig afgesloten van het internet en de grote techspelers.
Het Clarence-platform biedt diensten vergelijkbaar met Google of Microsoft-cloud, inclusief AI-tools. Het garandeert dat derden, inclusief hyperscalers, geen toegang hebben tot de data. Het is een volledig Europese oplossing, met management, engineering en operations volledig in Luxemburg, die volgens de leverancier onder lokale jurisdictie blijft, met bovendien post-quantum encryptie voor extra veiligheid. De Luxemburgse oud-premier Xavier Bettel noemde dat op de website van Proximus een belangrijke stap richting een betrouwbare digitale hub: ‘Soevereine cloud staat al vele jaren op de digitale agenda van Luxemburg en zal een belangrijke schakel zijn in onze strategie om een betrouwbare digitale hub te worden van waaruit we de meest veeleisende publieke en private klanten bedienen.’
Lees het volledige artikel in Binnenlands Bestuur nr.15 van deze week (inlog).
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Je kunt zeggen van de PVV wat je wilt, maar ze hadden toch echt een paar hele goede ministers en staatssecretarissen. Jammer dat ze zijn vertrokken/terug getrokken.