Er is veel aandacht voor vaardigheden op de werkvloer: beleidsvaardigheden, participatievaardigheden, digitale vaardigheden, communicatievaardigheden. Maar er is één vaardigheid die zelden op een cursus staat, en die ik toch bijna dagelijks nodig heb: schakelen.
Schakelen is een vak
Soms voelt het alsof werken bij de overheid een aaneenschakeling is van plannen maken en die plannen daarna aanpassen aan de werkelijkheid.
Schakelen tussen beleid en uitvoering. Tussen langetermijndoelen en de korte termijn. Tussen collega’s die werken aan inhoudelijke verdieping en bestuurders die morgen al een besluit willen nemen. Tussen formele stukken en informele overleggen. En soms: tussen gewoon je werk doen en ondertussen ruimte houden voor het onverwachte.
Wat je ‘s ochtends op je planning hebt staan, ziet er aan het einde van de dag vaak heel anders uit. Een spoedvraag die ineens prioriteit krijgt. Een overleg dat nét een andere wending neemt. Een vraag van een client of een collega die niet helemaal past binnen de procedure, maar wél binnen je verantwoordelijkheid. Soms voelt het alsof werken bij de overheid een aaneenschakeling is van plannen maken en die plannen vervolgens aanpassen aan de werkelijkheid.
In je studie of in je eerste trainingen leer je veel over beleid, wetgeving en processen. Over hoe het formeel zou moeten werken. Maar er is zelden een module ‘wendbaarheid in het moment’. Geen training ‘hoe blijf je rustig als je agenda ineens volloopt met ad-hoc-vragen’. Laatst sprak ik nog een vriendin die in een vergelijkbare rol werkt en die er die week precies middenin zat: ‘Je kunt inhoudelijk alles goed op orde hebben, maar het echte werk begint zodra het ineens anders loopt dan gepland.’ In de praktijk blijkt juist dát vaak de kunst: kunnen schakelen zonder je hoofd kwijt te raken. Balans vinden tussen meebewegen en koers houden.
Schakelen is een vak: hoe vaker je het doet, hoe beter je erin wordt
Author attribution
Juist in een tijd waarin maatschappelijke opgaven steeds complexer worden en beleidsvelden voortdurend in beweging zijn, is die wendbaarheid en snel kunnen schakelen superrelevant. Er is zelden één oplossing, zelden één route. Vaak zijn er meerdere wegen die tegelijk worden bewandeld. En dat vraagt om ambtenaren die kunnen omgaan met die dynamiek.
Als ik om me heen kijk, zie ik hoe vaak collega’s dit (onbewust) doen. Hoe ze soepel schakelen tussen belangen, afwegingen en tijdsdruk. Hoe ze in het ene overleg de nuance zoeken en in het volgende overleg knopen doorhakken. Hoe ze ondanks alles de rust bewaren en oog houden voor de mensen voor wie we het doen. Ik kijk hier altijd met veel bewondering naar.
En eerlijk is eerlijk: misschien is dat schakelen, juist doordat het zo onvoorspelbaar is, ook wel wat ik leuk vind aan dit werk. Geen dag is hetzelfde. Je blijft scherp, blijft leren, blijft afwegen. Het houdt het werk iedere dag opnieuw uitdagend en relevant.
Soms denk ik: misschien zouden we daar eens een masterclass voor moeten organiseren. Want schakelen is niet iets wat je erbij doet. Het is een vak. En hoe vaker je het doet, hoe beter je erin wordt...
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.