Massale weerstand ambtenaren tegen integriteitswet Ecuador

Ambtenaren in het Zuid-Amerikaanse Ecuador zijn woedend over een nieuwe regeling die de integriteit van ambtenaren moet bewaken. De regeling is op 23 juli van dit jaar ingevoerd en opgenomen in de Wet Openbare Integriteit. Ze schrijft voor dat alle medewerkers in de publieke sector voortaan twee keer per jaar worden beoordeeld op hun functioneren. Het resultaat van deze evaluaties bepaalt direct hun baanzekerheid. Een onvoldoende kan zelfs leiden tot ontslag.

Bedreiging voor de stabiliteit en baanzekerheid

De maatregel maakt deel uit van bredere hervormingen die volgens de Ecuadoriaanse regering de integriteit en efficiëntie van de overheid moeten verbeteren, maar die volgens critici juist een bedreiging vormen voor de stabiliteit en baanzekerheid van duizenden ambtenaren.

De beoordeling omvat een breed scala aan prestatiecriteria, waaronder de kwaliteit van het werk, het professionele gedrag, de effectiviteit in het gebruik van tijd, de mate van verantwoordelijkheid, de bijdrage aan institutionele verbeteringen, het leidinggeven aan interne processen en het functioneren in teamverband. Ambtenaren die verantwoordelijk zijn voor openbare aanbestedingen worden bovendien geëvalueerd op hun efficiëntie in dat proces.

Direct ontslag

Uitstekende beoordelingen geven recht op promotiekansen, opleidingsprogramma’s en andere ontwikkelingskansen. Ook wie zeer goed scoort kan rekenen op extra mogelijkheden, zij het minder exclusief. Ambtenaren die tweemaal achter elkaar een voldoende halen, mogen deelnemen aan opleidingsprogramma’s, terwijl een onvoldoende het begin kan zijn van een onzeker traject. Binnen drie maanden volgt dan een nieuwe beoordeling. Wordt opnieuw een onvoldoende behaald, dan betekent dat ontslag. In gevallen van ernstige werkgerelateerde tekortkomingen kan ontslag zelfs per direct volgen, na een kort administratief onderzoek.

Massaal protest

De invoering van deze nieuwe beoordelingssystematiek heeft tot grote onvrede geleid onder ambtenaren. In Quito en andere steden gingen gemeenteambtenaren massaal de straat op om te protesteren tegen de wet. Volgens hen ondermijnt de regeling hun baanzekerheid en vergroot zij de druk op het ambtelijk werkklimaat. De protesten richten zich niet alleen tegen de halfjaarlijkse evaluaties, maar ook tegen andere onderdelen van de wet, waaronder aanpassingen in de pensioenregeling. Maar ondanks de demonstraties en aanhoudende weerstand van de vakbonden lijkt de Ecuadoriaanse regering vastbesloten de hervormingen door te zetten.

Corruptie index

Het land heeft veel te maken met corruptie. De afgelopen jaren zijn regelmatig hooggeplaatste functionarissen wegens corruptie vervolgd en veroordeeld. Vooral bij openbare aanbestedingen is regelmatig sprake van omkoping en vriendjespolitiek. In de Corruption Perceptions Index (CPI) van Transparency International staat Ecuador steevast onder het midden. De afgelopen jaren haalde het land jaarlijks tussen de 30 en 36 punten op een schaal van 100, waarbij 100 de beste score is. Zelfs onder Latijns-Amerikaanse landen, die over het algemeen een bovengemiddeld corruptieniveau hebben, komt Ecuador vaak onderaan te staan.

Nederland is het afgelopen jaar opnieuw gedaald op de anticorruptieranglijst van Transparency International. Volgens de organisatie is sprake van een negatieve trend: in 2012 stond Nederland op de zevende plaats in de jaarlijkse Corruption Perceptions Index, sinds 2017 op plek acht en nu op de negende plek. Nederland behaalde dit jaar 78 punten, de laagste score ooit.