Binnenskamers: handboek voor lokale formaties

Meteen na de verkiezingen begint de formatie. Voor velen voelt het als een politieke achtbaan zonder gordels. Maar dat hoeft niet, stellen Job van Meijeren en Jochem Hoogenboom, adviseurs en mede-eigenaren van Necker. Met hun nieuwe boek Binnenskamers willen zij de kwaliteit van lokale formaties verbeteren, een eerlijker speelveld creëren voor alle deelnemers en politieke ongelukken voorkomen.

Een helder handboek

Job en Jochem schreven Binnenskamers vanuit hun jarenlange ervaring met formatieprocessen. Zij zagen hoe vaak gemeenten worstelen met onduidelijke spelregels, gebrekkige voorbereiding en uiteenlopende verwachtingen. Het boek biedt daarom een helder handboek – voor verkenners, formateurs, raadsleden, kandidaat-wethouders, burgemeesters, griffiers én gemeentesecretarissen. Met concrete voorbeelden, tips en anekdotes krijgt iedere betrokkene grip op de cruciale eerste weken na de verkiezingen.

De waarde van voorbereiding

Tijdens de boeklancering op 4 juli gingen ervaren formateurs Arie Slob en Roel van Gurp in gesprek met gemeentesecretaris Rosanne Franken (gemeente Waalre). Van Gurp typeerde formeren als “80% pastoraal werk en 20% inhoud”. Slob benadrukte het belang van vertrouwen en persoonlijke aandacht. Hij onderstreept dat er vertrouwen moet groeien en dat hiervoor tijd met elkaar nodig is. Franken wees op de rol van de gemeentesecretaris: “Een overdrachtsdossier, onderbouwde keuzeopties en een goede secretaris voor het formatieproces zijn belangrijk. Naast ambtenaren die weten wat ze wel en niet kunnen zeggen aan de onderhandelingstafel.”

De toon wordt in de eerste weken gezet

Het voorwoord van het boek is geschreven door Sharon Dijksma, voorzitter van de VNG: “De vorming van een college is een van de belangrijkste fases in een bestuursperiode. In deze eerste weken wordt de toon gezet, het vertrouwen gebouwd – of juist ondergraven. De keuzes die je dan maakt, kunnen het succes of falen van een hele bestuursperiode bepalen. Daarom is het zo waardevol dat met dit handboek de belangrijkste lessen, inzichten en tips gebundeld zijn, zodat elke gemeente daar haar voordeel mee kan doen!”

Routekaart door de formatiejungle

Ook Binnenlands Bestuur-hoofdredacteur Eric de Kluis noemt Binnenskamers “een routekaart door de gemeentelijke formatiejungle”, die laat zien dat “alleen met duidelijke processtappen, transparante rolverdelingen en gedeelde spelregels kan het vertrouwen tussen partijen ontstaan dat nodig is voor stabiel bestuur.”