Bij het beoordelen van alle kandidaten, besloot de jury om als het ware over de nominaties van de gemeenten Schinnen en Sittard-Geleen heen te springen en in hun plaats de Regionale Werkgroep Integriteit te nomineren. Deze werkgroep ondersteunt niet alleen Schinnen en Sittard- Geleen, maar nog 17 andere Zuid-Limburgse gemeenten, plus de provincie Limburg bij de ontwikkeling van integriteitsbeleid. De werkgroep bestaat uit vertegenwoordigers van de deelnemende gemeenten en de provincie.
Jury trotseert incidenten
De twaalf voorgedragen organisaties zijn doorgelicht door KPMG Integrity & Forensic. Van elke organisatie is een sleutelfiguur gedurende…
Het niveau van de inzendingen was volgens de jury hoog. ‘Het was een fotofinish. In feite zijn diverse kandidaten ex aequo geëindigd. We hadden ook zes organisaties kunnen nomineren, of misschien zelfs nog meer’, zegt juryvoorzitter Hans van den Heuvel.
Behalve de Regionale Werkgroep Integriteit, staken de gemeenten Gouda en De Bilt volgens de jury boven de rest uit. Een van deze drie ontvangt komende maand de Philip Brouwer Integriteitsprijs 2010.
De jury van de Philip Brouwer Integriteitsprijs heeft zich bij haar nominaties niets aangetrokken van recente incidenten. Integendeel. ‘Eén rotte appel is nog geen diskwalificatie van het beleid, of van het integriteitsbewustzijn bij al die anderen in een organisatie’, zegt juryvoorzitter prof. dr. Hans van den Heuvel. Schinnen en Sittard-Geleen, wier nominaties door de jury werden aangegrepen om de Limburgse Regionale Werkgroep Integriteit op de shortlist voor de Philip Brouwer Integriteitsprijs 2010 te zetten, hebben de afgelopen jaren om uiteenlopende redenen zwaar onder vuur gelegen.
In Schinnen ontstond onder meer onrust vanwege belangenverstrengeling bij een bouwproject; Sittard-Geleen moest een ambtenaar ontslaan wegens corruptie in de zaak rond wegenbouwer Janssen de Jong Infra. Van den Heuvel: ‘Dergelijke gebeurtenissen zeggen niet alles over de cultuur binnen een organisatie, of over het beleid. Een goed beleid biedt helaas geen garantie voor geen ongelukken. Daarom kun je een complete organisatie ook niet veroordelen vanwege één rotte appel.’
De jury kwam juist tot de conclusie dat er in Limburg op een positieve manier veel aandacht is voor integriteit. De weg die Schinnen en Sittard- Geleen insloegen, is daar een voorbeeld van, aldus Van den Heuvel. In Schinnen zijn bijvoorbeeld dilemmatrainingen gegeven voor leidinggevenden en collegeleden.
Sittard-Geleen laat het onderwerp integriteit consequent terugkomen tijdens werkoverleg en beoordelingsgesprekken. ‘Dit logenstraft de vooroordelen over Limburg’, meent Van den Heuvel. ‘Er wordt weleens beweerd dat er in Limburg meer integriteitsschendingen zijn dan elders, maar dat zijn slagen in de lucht.’ Niet alleen de Limburgse gemeenten hebben Van den Heuvel positief verrast. ‘Alle inzendingen verdienen waardering. Je ziet dat in grote steden, maar ook in kleinere gemeenten de awareness steeds verder ontwikkeld is. Ik kan niet vaststellen of dit respresentatief is, maar het is wel hoopgevend.’
Mystery guest
Gouda en De Bilt sprongen er voor de jury, samen met Limburg, bovenuit. ‘Met stip’, zegt Van den Heuvel. Niet het formele beleid en de borging gaven de doorslag, maar het feit dat de drie zich onderscheiden. Zo zette De Bilt om het integriteitsbeleid te toetsen een mystery guest in, is Gouda bijzonder actief en is de onderscheidende factor bij de Regionale Werkgroep Integriteit de onderlinge samenwerking. Van den Heuvel stelt dat overheden een voorbeeld kunnen nemen aan het drietal. ‘Als je oog hebt voor integriteit, kun je binnen een organisatie heel veel bereiken. Dat vereist wel een open mind bij bestuurders en ambtenaren.’ Het is eveneens van belang dat organisaties zélf aan de slag gaan met integriteitsbeleid. ‘Zelf doen, dat is het meest effectief. Dillemma’s bespreken kunnen mensen best zelf. Mensen weten heel veel en hebben meestal een goed integriteitsbesef. Het zou een misverstand zijn om te denken dat die know how buiten de deur moet worden ingekocht.’
Onafhankelijke vakjury
De Philip Brouwer Integriteitsprijs wordt toegekend door een onafhankelijke vakjury. Voorzitter is de bestuurskundige Hans van den Heuvel, verbonden aan de onderzoeksgroep Integriteit van Bestuur van de VU Amsterdam. De twee andere juryleden zijn Roel Fernhout, Nationale Ombudsman van 1999 tot 2005, en Alain Hoekstra, hoofd BIOS (Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector).
Onafhankelijke vakjury
De Philip Brouwer Integriteitsprijs wordt toegekend door een onafhankelijke vakjury. Voorzitter is de bestuurskundige Hans van den Heuvel, verbonden aan de onderzoeksgroep Integriteit van Bestuur van de VU Amsterdam. De twee andere juryleden zijn Roel Fernhout, Nationale Ombudsman van 1999 tot 2005, en Alain Hoekstra, hoofd BIOS (Bureau Integriteitsbevordering Openbare Sector).
