Kijk eens vooruit, ver vooruit
Boekrecensie van 'Omarm de chaos'
De campagnes zitten erop, de kiezer heeft gesproken, de winnende partijen zijn aan zet, dat is democratie. Er is zoals altijd vast weer kritiek op de campagnes, waarin steeds meer op de man of vrouw wordt gespeeld en het in mindere mate een ideeën strijd lijkt.
Rotmans zou juist in deze tijd graag ambtenaar zijn
Dat staat in schril contrast met publicaties van alarmisten die ons willen waarschuwen voor een samenloop van opgaven of zelfs crises, die van de politiek een inhoudelijke visie vergen op de samenhangende vraagstukken die we als land het hoofd moeten bieden. Energie, grondstofgebruik, circulariteit, ruimtelijke opgaven zoals landbouw en woningbouw, financiën, onderwijs, zorg en demografie. Dat zijn althans volgens wetenschapper en publicist Jan Rotmans de samenhangende opgaven die wij nú moeten aanvatten en dan niet door 4 jaar of 40 jaar maar bij voorkeur door 100 jaar vooruit te kijken.
De analyse van Rotmans is een verademing, vergeleken met veel politiek gekibbel, waarbij hij een sleutelrol ziet voor de overheid. Natuurlijk zullen ook bedrijven moeten transformeren, maar de overheid zal richting moeten geven en de belangrijkste keuzes moeten maken. Zelfs bekent Rotmans dat hij graag nu ambtenaar zou zijn, om juist in deze tijd bij te dragen aan het maken van die keuzes.
Citaat uit het boek ‘De gecombineerde sociale, digitale en ruimtelijke transitie vormt een grote uitdaging en noopt de overheid tot een fundamentele herbezinning op haar rol en werkwijze’
Hij suggereert ons land te zien als laboratorium voor de wereld om samenhangende ruimtelijke opgaven aan te pakken. Denk aan een heel natte Randstad, met een archipel aan eilanden en transitie van landbouwgrond in de nu nog legere provincies voor natuur en wonen, de Kantstad.
Enerzijds biedt Rotmans daarmee een wenkend perspectief, maar er is ook kritiek mogelijk en nodig op zijn denken. Hij miskent in zekere zin dat de kern van politiek ook het maken van keuzes is, door het wegen van belangen, die nu eenmaal verschillend zijn verdeeld onder de bevolking qua wereldbeeld, mensbeeld, sociaal-culturele opvattingen en economische belangen, historische en regionale wortels enzovoort.
Zijn welgemeende beroep op het algemeen belang staat op gespannen voet met de vierjarige horizon van de politicus en kiezer, voor wie een te groot verschil in het ondergaan van de lasten nu en het meegenieten van de baten later zwaar zal meewegen in het stemhokje of aan de formatietafel. Kom in een sterk verdeeld politiek landschap maar eens aan met een plan met een lange horizon. Zijn denken verdient steun, maar ook verdere uitwerking: hoe we gegeven deze opgaven de bakens echt kunnen verzetten, gegeven de kortere termijn horizon van onze kabinetten en ons als kiezers. Alle goede ideeën zijn welkom.
Omarm de chaos door Jan Rotmans en Mischa Verheijden Uitgever: De Geus, prijs: 29,99 euro
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.