Limburgers bewust van wateroverlast, maar nog niet altijd voorbereid

Veel Limburgers denken dat hevige regenval en overstromingen de komende jaren vaker zullen voorkomen in de provincie. Dat ze zelf te maken krijgen met wateroverlast, zien ze echter als minder waarschijnlijk. Inwoners bereiden zich al in zekere mate voor op wateroverlast, maar zijn ook nog zoekende naar praktische informatie en hulp. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van het programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL).

Het programma WRL is een samenwerkingsprogramma van de Limburgse gemeenten, Waterschap Limburg, de provincie en het Rijk dat is gestart na de overstromingen in Limburg in de zomer van 2021. Het doel van het programma is om Limburg beter voor te bereiden en te beschermen tegen (extreme) wateroverlast. Samenwerking met inwoners is hierbij onmisbaar. Het onderzoek laat zien dat Limburgers zich al in zekere mate voorbereiden op wateroverlast en dit ook willen, maar dat ze niet altijd weten wat ze precies moeten doen. 

Groot verschil tussen risicoperceptie voor Limburg en persoonlijke risicoperceptie

De inwoners van Limburg schatten het risico dat zij persoonlijk te maken krijgen met wateroverlast (16%) duidelijk lager in dan het risico voor de provincie als geheel (71%). Meer dan de helft van de inwoners (57%) denkt zelf weinig risico te lopen op wateroverlast. Ze denken dit vooral vanwege de ligging van hun woning, bijvoorbeeld doordat deze hoog genoeg ligt of ver van water. Volgens WRL is dit overigens niet altijd bepalend: door klimaatverandering kan wateroverlast ook voorkomen op plekken waar eerder nooit problemen waren.

Figuur 1. Hoe groot is volgens jou de kans dat Limburg in de komende 5 jaar opnieuw te maken krijgt met wateroverlast? Hoe groot is volgens jou de kans dat jij zelf wateroverlast meemaakt binnen nu en 5 jaar? 

Ruim een derde van de inwoners van Limburg (37%) maakt zich enige tot veel zorgen over wateroverlast in hun eigen omgeving. De meeste zorgen zijn er over schade aan hun woning, tuin of spullen. Een deel is bang dat ze door wateroverlast hun huis moeten verlaten. Deze zorgen zijn, in vergelijking met oudere inwoners, het grootst onder de jongere inwoners van Limburg (18 t/m 34 jaar, 52% maakt zich hier zorgen over).

Voorkomen van schade belangrijkste motivatie voor voorbereiden op wateroverlast

Ruim zes op de tien Limburgers (63%) hebben zich op een of andere manier voorbereid op wateroverlast. Het voorkomen van schade is dan de belangrijkste motivatie. De meest genoemde manier waarop inwoners zich voorbereiden is spullen makkelijk in veiligheid kunnen brengen: 43 procent van de Limburgers zegt dat ze deze maatregel hebben getroffen. Een kleiner deel heeft daadwerkelijk aanpassingen aan hun huis gedaan om schade te verminderen bij wateroverlast (16%). Voorbereiding op wateroverlast met de buurt komt relatief weinig voor onder inwoners (4%). Denk bijvoorbeeld aan het maken van afspraken over hoe buurtgenoten elkaar kunnen informeren en helpen en elkaars huis kunnen beschermen wanneer één van hen niet thuis is.

Figuur 2. Wat doe je nu zelf al om voorbereid te zijn op wateroverlast?

Samenwerking tussen de overheid en inwoners is volgens WRL belangrijk om wateroverlast structureel aan te pakken. De helft van de Limburgers wil dat de overheid hen op de hoogte houdt over de aanpak van wateroverlast (51%). De voorkeur voor zo’n informerende aanpak is groter dan voor actievere vormen van participatie, zoals meedoen aan een digitale vragenlijst of bijeenkomst (6%) of samen met de overheid plannen bedenken en meewerken aan de uitvoering (2%).

Communicatie

Iets meer dan de helft van de inwoners (55%) zoekt informatie op over hoe ze zich kunnen voorbereiden op wateroverlast. WRL ontwikkelt praktische hulpmiddelen om inwoners te helpen bij de voorbereiding op wateroverlast, zoals draaiboeken voor specifieke doelgroepen en de publiekswebsite www.wachtnietopwater.nl. Op deze website staat informatie hoe je je kunt voorbereiden en schade kunt verminderen. Acht procent van de Limburgers kent deze website. 

Inwoners die meer willen weten over hoe ze zich kunnen voorbereiden op wateroverlast, kiezen niet vaak voor deze website (3%). Zij geven eerder de voorkeur aan de website van de gemeente (20% van alle inwoners), online zoekmachines (20%) of de website van het waterschap (17%). Bij een acute dreiging van wateroverlast ontvangen inwoners het liefst informatie via de regionale televisie of radio (60%) of via een pushbericht op hun telefoon (59%).

Onderzoeksverantwoording

Ipsos I&O voerde dit onderzoek uit in opdracht van het programma Waterveiligheid en Ruimte Limburg (WRL). Er is een online vragenlijst uitgezet in het I&O Research Panel onder inwoners van Limburg van 18 jaar en ouder. Dit gebeurde van 30 april tot en met 19 mei 2025. Er deden 1.057 inwoners mee aan het onderzoek. Op de data is een weging toegepast naar geslacht, leeftijd, opleidingsniveau en werkgebied van WRL conform de richtlijnen van de Gouden Standaard. Hiermee is de steekproef op deze achtergrondkenmerken representatief voor de inwoners van Limburg van 18 jaar en ouder.

Er is daarnaast een open link naar de vragenlijst verspreid via andere, openbare kanalen. In totaal hebben 543 inwoners via deze route de vragenlijst ingevuld. Deze uitkomsten zijn in het rapport apart gerapporteerd.