Initiatiefwet Woo moet Wob vervangen

De overheid moet opener worden, vinden GroenLinks en D66. Ze presenteerden donderdag een plan om dat te bereiken: de initiatiefwet ‘Wet Open overheid’ (Woo).

Uit zichzelf
Die wet moet de huidige Wet Openbaarheid Bestuur (Wob) vervangen en gaan uitmaken hoe de overheid verzoeken van burgers om informatie dient te behandelen. Overheden moeten volgens de plannen uit zichzelf meer informatie ter beschikking stellen aan burgers, journalisten en onderzoekers, die ook makkelijker toegang krijgen als zij daarom vragen. Bovendien wordt er een halt geroepen aan personen die Wob-verzoeken indienen voor financieel gewin.

Standaard 'ja'
"Nu is er een neiging om burgers, NGO’s en journalisten buiten de deur te houden. Ik vind dat burgers het recht hebben om te weten wat overheden doen en waar ons belastinggeld aan uit wordt gegeven", aldus Linda Voortman, Tweede Kamerlid van GroenLinks. Mede-indiener Gerard Schouw van D66: "Niet langer is nee het uitgangspunt bij een verzoek om informatie, maar wordt ja het standaard antwoord. Tenzij iets openbaarmaking in de weg staat."

Commissaris
De Woo moet een aantal dingen gaan veranderen. Ten eerste moet er een 'informatiecommissaris' komen, een onpartijdig deskundige die gevraagd en ongevraagd advies geeft over de transparante overheid.

Ook de VNG
De Woo moet ook de reikwijdte van de Wob vergroten, te weten met met a) de Kamers en de Verenigde vergadering der Staten-Generaal, b) de Raad van State uitgezonderd de Afdeling bestuursrechtspraak, c) de Algemene Rekenkamer, d) de Nationale Ombudsman en de substituut-ombudsmannen en de gemeentelijke en provinciale ombudsmannen, e) besturen van koepelorganisaties van openbare lichamen, zoals VNG, IPO en UvW. Ook kunnen bij AMVB semipublieke instellingen worden aangewezen als vallend onder de Woo.

Motiveren 
De Woo moet ook een einde maken aan de huidige situatie waarin verzoeken te makkelijk en ongemotiveerd worden geweigerd. Op grond van de Woo moet het gebruik van uitzonderingsgronden zwaarder gemotiveerd worden.

Register bijhouden
Bestuursorganen moeten ook een via internet raadpleegbaar informatieregister gaan bijhouden, waarin wordt geregistreerd wat het bestuursorgaan volgens de Archiefwet moet bewaren (inkomende en uitgaande post, de belangrijkste interne stukken). Zo wordt door de Woo inzichtelijker wat voor een documenten een bestuursorgaan in huis heeft waar verzoekers toegang toe hebben. 

Einde dwangsom
De nieuwe wet gaat meteen ook misbruik van de Wob tegen. Er valt namelijk nu nog geld aan de Wob te verdienen: gaat een overheid niet snel genoeg in op een Wob-verzoek en komt ze niet tijdig op de proppen met de geëiste informatie, dan moet immers een dwangsom worden betaald. Minister Ronald Plasterk (Binnenlandse Zaken) wil ook graag dat dit wordt bestreden. De Woo koppelt de openbaarheid los van de Wet dwangsom.