De credits voor deze breuk met het verleden gaan in de eerste plaats naar oud-minister van Binnenlandse Zaken, Klaas de Vries. Hij introduceerde het aanbevelingsrecht voor de gemeenteraad: de voordracht van de raad voor een burgemeesterskandidaat wordt door politiek Den Haag opgevolgd. Geen correctie meer in de Haagse achterkamertjes van departement, Binnenhof of Trêveszaal.
Burgemeester niet langer 'Haags'
Het verhaal dat politiek Den Haag de burgemeesters aanwijst, behoort definitief tot het rijk der fabelen. Uit onderzoek van Binnenlands…
Ook de gemeenteraden zijn belangrijk in de trendbreuk. De raad (met de vertrouwenscommissie als voorportaal) maakt voortaan uit wie burgemeester wordt. Politieke kleur en traditie zijn voor raadsleden minder belangrijk dan de persoonlijke chemie en kwaliteit van de beste kandidaat. Dat valt te prijzen. Maar elk voordeel heeft zijn nadeel. Het aantal vrouwelijke burgemeesters is niet gestegen. Over allochtone burgemeesters hoeven we het niet eens te hebben. Het lijkt er op dat de gemeenteraad, die gemiddeld genomen uit mannelijke veertigplussers bestaat, vooral de voorkeur geeft aan soortgenoten.
Het pleidooi van PvdA-Kamerlid Pierre Heijnen voor een verplichte vrouwelijke kandidaat op de voordracht, om zo meer vrouwen op het pluche te krijgen, is desondanks ongepast. De PvdA zou er beter aan doen meer goede vrouwelijke kandidaten te werven en naar de vertrouwenscommissies te sturen. Om dat falen met nieuwe Haagse regels te corrigeren, doet geen recht aan het uitgangspunt van het kabinet dat gemeenten zelf hun keuzes maken.
Henk Bouwmans
