Demissionair minister past boa-bestel aan

Buitengewoon opsporingsambtenaren (boa's) krijgen de bevoegdheid om bij een escalatie of geweld mensen uit elkaar te halen of weg te sturen. Dat meldt het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daarnaast krijgen ze standaard handboeien en portofoons.

Duidelijkheid voor boa's

‘Na een grondige analyse heb ik besloten om het boa-bestel aan te passen door te houden wat goed werkt en te verbeteren waar het knelt’, aldus demissionair minister van Justitie en Veiligheid Foort van Oosten (VVD). De boa heeft tegenwoordig een onmisbare en belangrijke rol in het veilig houden van bijvoorbeeld onze wijken, het openbaar vervoer en in natuurgebieden, schrijft hij in een brief aan de Tweede Kamer. ‘Het werken in steeds wisselende omgevingen, tijdstippen, locaties, dynamiek en sfeer maakt het werk als boa aantrekkelijk, maar soms ook onvoorspelbaar. Dat vraagt om duidelijkheid over taken, bevoegdheden en uitrusting die bij het werk van een opsporingsambtenaar horen en van de werkgevers gevraagd mag worden.’

Strafbare feiten voorkomen

De belangrijkste veranderingen in het nieuwe boa-bestel zijn volgens de demissionair minister dat de taak van boa’s wordt verankerd en zij, naast het opsporen van strafbare feiten, straks ook strafbare feiten kunnen voorkomen en beëindigen door mensen uit elkaar te halen of weg te sturen. Zij kunnen dus ook optreden wanneer er niet direct een boete of proces-verbaal moet worden opgemaakt. Bevoegdheden zijn nu geclusterd in zes verschillende domeinen, maar enkele domeinen worden samengevoegd zodat één boa tegen meer strafbare feiten kan optreden. Dit moet de handelingsverlegenheid beperken en werkgevers meer flexibiliteit in de dagelijkse inzet bieden.

Neutrale uitstraling

De werkgevers, vaak gemeenten, worden meer dan nu mede-eigenaar van de kwaliteit en rechtmatigheid van het werk van de boa’s die bij hun in dienst zijn. Een neutrale uitstraling van het boa-uniform hoort daar bij, aldus Van Oosten. Het handhaven van de openbare orde blijft echter de taak van de politie. Het kan gebeuren dat boa's worden geconfronteerd met geweld. ‘Van de boa wordt verwacht deze situatie te de-escaleren, te herstellen, te beëindigen of tenminste te bevriezen.’ Het uitgangspunt blijft dat boa's zich terugtrekken uit gevaarlijke situaties en zich daar dus niet in gaan mengen.

Portofoon en handboeien

Het is belangrijk dat de uitrusting van de boa past bij de taak die de boa uitvoert en bij de omstandigheden waarin die taak wordt uitgevoerd, schrijft Van Oosten. Voortaan bestaat de standaarduitrusting van een boa uit een portofoon en handboeien. Op die manier is communicatie met collega’s mogelijk, net als met de politie, als die de taak moet overnemen. Een eventuele aanvullende uitrusting wordt mogelijk gemaakt en kan bestaan uit een bodycam, steek- of kogelwerend vest.

Vuurwapen voor groene boa's

Boa's konden al handboeien, wapenstokken en pepperspray meekrijgen, maar hiervoor gaat de drempel omlaag. Groene boa's, die toezicht houden op de natuur, mogen ‘onder strikte voorwaarden’ een vuurwapen dragen, als ze bijvoorbeeld controleren op stroperij. Groene handhavers kunnen soms ver in het buitengebied in onveilige situaties terechtkomen, waar ze niet snel hulp kunnen krijgen, bijvoorbeeld bij dumpingen van drugsafval door criminelen.

Knelpunten oplossen

Verder moeten een aantal knelpunten die uit gesprekken met het veld naar voren zijn gekomen de komende periode stapsgewijs worden opgelost. Zo is er geen eenduidig beeld bij de taak van de boa in de politiefunctie binnen de maatschappij. Ook is er sprake van handelingsverlegenheid door hun beperkte bevoegdheden, verschillende verwachtingen en zijn er onduidelijkheden over aanvragen van geweldmiddelen. Daarbij hebben boa’s geen of zeer beperkte toegang tot informatiesystemen. Hun eigenstandige taakuitvoering wordt daardoor beperkt. De veranderingen moeten stapsgewijs ingaan om het nieuwe stelsel in 2028 volledig ingevoerd en operationeel te hebben.