'Leun bij krimp niet op Haags geld'

Krimp is pijnlijk
Zestig procent van de gemeenten zullen de komende vijftien jaar met bevolkingsdaling te maken krijgen, verwacht het Planbureau voor de Leefomgeving. Delen van Limburg, Groningen en Drenthe hebben al met krimp te maken. Hoe gemeenten hierop moeten inspelen weet ook ‘Den Haag’ nog niet, bleek deze week uit overleg in de Tweede Kamer met staatsecretaris Bijleveld van Binnenlandse Zaken en minister Van der Laan van Wonen – vandaar de veertig miljoen die wordt verdeeld over een aantal projecten om te zien hoe gemeenten er goed op in kunnen spelen. Praktijkhoogleraar Friso de Zeeuw van de TU Delft, tevens directeur nieuwe markten van ontwikkelaar Bouwfonds, is in ieder geval blij dat krimp op de agenda staat. ‘We zijn niet gewend aan stabilisatie en krimp, groei is met paplepel ingegoten. Het is pijnlijk dat er nu steeds vaker sprake zal zijn van krimp.’

Wilde plannen
De Zeeuw vergelijkt de bewustwording van stabilisatie en mogelijke krimp met een rouwproces. ‘Bestuurders willen het eerst niet geloven, ontkennen het. Dan ontstaat er woede, vaak gevolgd door wilde ambitieuze plannen om de krimp tegen te gaan. Dan komt de bezinning, het idee dat je realistisch moet zijn. Ik denk dat we nu langzaamaan die laatste fase naderen.’ Een categorie van ‘wilde plannen’ staat inmiddels bekend als ‘Drentenieren’: het idee dat kapitaalkrachtige ouderen naar rustige gebieden zouden verhuizen om hun oude dag in kwalitatief goede woningen voor een redelijke prijs te vertoeven. ‘Dat gebeurt echter mondjesmaat en als mensen dat toch doen, keren ze vaak na een paar jaar weer terug naar een plek met meer voorzieningen, behalve als ze daarvoor ook al in zo’n buitengebied hebben gewoond.’

Buurtschool
Ook de Groningse hoogleraar regionale economie Jan Oosterhaven meent dat gemeenten niet met grootse herontwikkelplannen moeten reageren op mogelijke krimp. ‘Gemeenten zouden vooral moeten zorgen dat voorzieningen als lagere- en misschien middelbare scholen voorhanden blijven, daar zijn zij mede verantwoordelijk voor. Gemeenten moeten zich dan wel verzetten tegen de Haagse regelzucht die vaak oproept tot meer schaalgrote en dus centralisatie.’ De speelruimte voor gemeenten is echter klein, zegt ook Oosterhaven: ‘Kleine middenstand is ook wenselijk voor gemeenten, maar grote detailhandel aan de randen weren is al lastig, al valt daar veel voor te zeggen.’

Krimp als kans
De Zeeuw adviseert de nodige gemeenten en regio’s over gebiedsontwikkeling bij krimp. Hij pleit dan voor  ‘realiteitszin’. ‘Daarom heb ik ook wel moeite met een slogan als “Krimp als kans”. Maar ik snap het ook wel, je moet een zeker optimisme hebben om iets te bereiken, om vooruit te komen. Je kunt ook selectief bijbouwen. Maar vergeet economische fantasiescenario’s. Als je je richt op recreatie en toerisme, denk dan niet meteen dat je een topattractie bent en ga vooral uit van de bewoners en oud-bewoners van de regio, maak daar een plan voor en leun daarvoor niet teveel op het Haagse geld dat nu beschikbaar komt.’

Krimp als kans
De Zeeuw adviseert de nodige gemeenten en regio’s over gebiedsontwikkeling bij krimp. Hij pleit dan voor  ‘realiteitszin’. ‘Daarom heb ik ook wel moeite met een slogan als “Krimp als kans”. Maar ik snap het ook wel, je moet een zeker optimisme hebben om iets te bereiken, om vooruit te komen. Je kunt ook selectief bijbouwen. Maar vergeet economische fantasiescenario’s. Als je je richt op recreatie en toerisme, denk dan niet meteen dat je een topattractie bent en ga vooral uit van de bewoners en oud-bewoners van de regio, maak daar een plan voor en leun daarvoor niet teveel op het Haagse geld dat nu beschikbaar komt.’

De Zeeuw adviseert de nodige gemeenten en regio’s over gebiedsontwikkeling bij krimp. Hij pleit dan voor  ‘realiteitszin’. ‘Daarom heb ik ook wel moeite met een slogan als “Krimp als kans”. Maar ik snap het ook wel, je moet een zeker optimisme hebben om iets te bereiken, om vooruit te komen. Je kunt ook selectief bijbouwen. Maar vergeet economische fantasiescenario’s. Als je je richt op recreatie en toerisme, denk dan niet meteen dat je een topattractie bent en ga vooral uit van de bewoners en oud-bewoners van de regio, maak daar een plan voor en leun daarvoor niet teveel op het Haagse geld dat nu beschikbaar komt.’