Groeiende vraag naar schuldhulpverlening

De afgelopen jaren is er een zorgwekkende trend: steeds meer mensen doen een beroep op schuldhulpverlening, zelfs als ze een betaalde baan hebben. Deze ontwikkeling stelt overheidsprofessionals voor nieuwe uitdagingen. Hoe kunnen we als overheid zo goed mogelijk omgaan met deze groeiende vraag naar schuldhulp? In deze blog gaan we dieper in op deze problematiek en bieden we handvatten voor overheidsprofessionals om effectief te reageren. 

De actuele situatie: schulden nemen toe 

Recente cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) laten zien dat het aantal huishoudens met problematische schulden in Nederland blijft stijgen. In 2024 hadden naar schatting 730.000 huishoudens te maken met risicovolle of problematische schulden. Dat is ongeveer 9% van het totale aantal huishoudens. 

Opvallend is dat een groeiend deel van deze groep bestaat uit werkende mensen. Waar vroeger schuldenproblematiek vooral geassocieerd werd met werkloosheid, zien we nu dat ook mensen met een baan in de financiële problemen komen. De stijgende kosten voor levensonderhoud, energie en boodschappen spelen hierbij een belangrijke rol. 

Oorzaken van de toenemende schuldenproblematiek 

Er zijn verschillende factoren die bijdragen aan de groeiende vraag naar schuldhulpverlening: 

• Inflatie en stijgende kosten:  De forse prijsstijgingen van de afgelopen tijd zorgen ervoor dat veel huishoudens moeite hebben om rond te komen. 
• Energiecrisis:  De sterk gestegen energieprijzen hebben een grote impact op de financiële situatie van veel gezinnen. 
• Nasleep van de coronacrisis:  Sommige sectoren en zzp'ers ondervinden nog steeds de gevolgen van de pandemie. 
• Complexiteit van het systeem:  Het Nederlandse systeem van toeslagen en regelingen is voor veel mensen moeilijk te doorgronden, wat kan leiden tot onbedoelde schulden. 
• Gebrek aan financiële educatie:  Niet iedereen beschikt over voldoende financiële kennis en vaardigheden om goed met geld om te gaan. 

Wat kun jij als overheidsprofessional doen? 

Als overheidsprofessional sta je voor de uitdaging om deze groeiende groep mensen met schulden zo goed mogelijk te helpen. Hier zijn enkele belangrijke aandachtspunten: 

1. Vroegsignalering en preventie 

Het is cruciaal om schuldenproblematiek in een vroeg stadium te signaleren. Gemeenten hebben hierin een wettelijke taak. Zorg voor goede samenwerking met woningcorporaties, energiebedrijven en zorgverzekeraars om betalingsachterstanden snel in beeld te krijgen. Ontwikkel laagdrempelige preventieve programma's gericht op financiële educatie en budgetbeheer. 

2. Integrale aanpak 

Schuldenproblematiek staat vaak niet op zichzelf, maar hangt samen met andere problemen zoals werkloosheid, gezondheidsproblemen of relatieproblemen. Een integrale aanpak waarbij verschillende domeinen samenwerken is essentieel. Zorg voor korte lijnen tussen schuldhulpverlening, werk en inkomen, zorg en welzijn. 

3. Maatwerk en persoonlijke benadering 

Elke situatie is uniek en vraagt om een persoonlijke aanpak. Neem de tijd om de situatie van de hulpvrager goed in kaart te brengen. Kijk niet alleen naar de financiële kant, maar ook naar onderliggende oorzaken en persoonlijke omstandigheden. Stel samen met de cliënt een realistisch plan van aanpak op. 

4. Toegankelijkheid vergroten 

Zorg dat de drempel om hulp te zoeken zo laag mogelijk is. Bied verschillende manieren aan om contact op te nemen, zoals telefonisch, online of via inloopspreekuren. Communiceer in duidelijke taal en zorg dat informatie over schuldhulpverlening goed vindbaar is. 

5. Samenwerking met werkgevers 

Nu steeds meer werkenden in de schulden komen, is het belangrijk om ook werkgevers te betrekken. Stimuleer bedrijven om een actief beleid te voeren op het gebied van financieel welzijn van medewerkers. Denk aan budgetcoaching of de mogelijkheid om voorschotten aan te vragen. 

6. Innovatieve oplossingen 

Verken nieuwe technologische mogelijkheden om schuldhulpverlening efficiënter en effectiever te maken. Denk aan apps voor budgetbeheer, chatbots voor eenvoudige vragen of data-analyses om risico's vroegtijdig in kaart te brengen. 

Aandachtspunten voor de toekomst 

Ondanks alle inspanningen blijft de aanpak van schuldenproblematiek een grote uitdaging. Enkele belangrijke aandachtspunten voor de komende jaren zijn: 

• Capaciteit:  De groeiende vraag naar schuldhulpverlening zet de beschikbare capaciteit onder druk. Er zijn meer professionals nodig om alle hulpvragen adequaat te kunnen behandelen. 
• Complexiteit:  De schuldenproblematiek wordt steeds complexer, wat vraagt om hoogopgeleide professionals en continue bijscholing. 
• Stigma doorbreken:  Er rust nog steeds een taboe op schulden. Het is belangrijk om dit stigma te doorbreken zodat mensen eerder hulp durven zoeken. 
• Systeemverandering:  Op de lange termijn is een fundamentele herziening van ons financiële systeem nodig om problematische schulden te voorkomen. 

Effectieve schuldhulpverlening vraagt om samenwerking 

Als overheidsprofessional zet je je graag in voor een samenleving waarin iedereen financieel gezond kan leven. Door in te zetten op vroegsignalering, een integrale aanpak, maatwerk en innovatie kunnen overheden een belangrijke bijdrage leveren aan het terugdringen van schuldenproblematiek en het verhogen van het welzijn van individuen. Het is een complexe opgave die vraagt om een lange adem en continue aandacht. Met gezamenlijke inspanning zorgen we ervoor dat schuldhulpverlening toegankelijk en effectief blijft voor iedereen die het nodig heeft.