Hans de Bruijn: ‘Politisering staat leren van crisis in de weg’

In korte minicolleges van ongeveer 8 minuten bespreken hoogleraren bestuurskunde uit Nederland en Vlaanderen wat de corona-crisis betekent voor de bestuurswetenschap en omgekeerd wat de bestuurswetenschap betekent voor het begrip van de crisis en voor handelingsgevolgen. Het betreft een initiatief van de Vereniging voor Bestuurskunde (VB).

Hans de Bruijn, hoogleraar bestuurskunde aan de TU Delft, legt in dit minicollege uit hoe we de corona-crisis kunnen evalueren, met het oog op leren. Hoe kunnen we volgende crises voorkomen en goed met volgende crises omgaan? De Bruijn schets drie valkuilen in evaluatieprocessen. Een, de evaluatie legt te veel nadruk op oorzaken en gevolgen en op directe causale gevolgtrekkingen. Wil je echt leren, dan moet er volgens De Bruijn zeker ook oog zijn voor de context waarin besluiten (niet) zijn genomen. Twee, de evaluatie is te casuïstisch en benadrukt vooral hoe de Nederlandse overheid de crisis van nu aanpakt. Ook daarvoor geldt dat je pas echt kunt leren van een evaluatie als je niet alleen ook vergelijkingen maakt met de bestrijding van soortgelijke crises in het verleden, maar ook meeneemt hoe andere landen de corona-crisis aanpakten.

Drie, de evaluatie leidt tot politisering en afrekenen. Experts die als adviseur waren betrokken bij de besluitvorming kunnen daar gemakkelijk het slachtoffer van worden. Dat is volgens De Bruijn een risico. ‘Het is van het grootste belang dat experts kunnen terugkijken in een professionele omgeving waar het echt gaat om de vraag hoe zij beter inzicht verwerven in oorzaken en meest effectieve manieren van bestrijding van pandemieën. Zo’n leerproces van professionals vergt een soort van intimiteit waarin je bent afgeschermd van al te veel media-aandacht of al te veel politieke attentie.’ De hoogleraar waarschuwt ervoor dat de evaluatie van de corona-crisis makkelijk kan politiseren en dat staat het leren door professionals in de weg. Experts moeten de ruimte krijgen om echt te leren.