Dadertypen en aanpak economische vuurwerkcriminaliteit

De totale jaarlijkse omzet van de illegale vuurwerkmarkt in Nederland is vermoedelijk minstens 150 miljoen euro. Door de combinatie van een lage (ervaren) pakkans, relatief lage straffen en een lage risicoperceptie van het gevaar, worden mensen die gemotiveerd zijn door de goede verdiensten en/of een interesse in vuurwerk niet afgeschrikt om deel te nemen aan de illegale handel in vuurwerk. Dat blijkt uit onderzoek van Atlas Research, op basis van desk research, interviews, jurisprudentieonderzoek, en een analyse van politiedossiers gecombineerd met justitiële data.

Vier dadertypen en passende interventies

Er zijn verschillende typen daders betrokken bij economische vuurwerkcriminaliteit - het illegaal bezitten, verkopen, importeren, afsteken en maken van vuurwerk. De vier dadertypen onderscheiden zich wat betreft de omvang en de reikwijdte van de vuurwerkhandel. Voor de internationale groothandelaren (dadertype 1) geldt dat deze containerhoeveelheden vuurwerk naar Nederland importeren en jaarlijks miljoenen euro’s omzet maken met de illegale handel in vuurwerk. Voor de aanpak van deze groep is het o.a. essentieel dat er financieel onderzoek plaatsvindt op eventueel verweven legale bedrijven. De nationale groothandelaren (dadertype 2) kopen vuurwerk van dadertype 1, hebben eigen opslaglocaties in Nederland, en maken gebruik van koeriers om het vuurwerk door te verkopen. Bij deze groep is het van belang dat er meer ingezet wordt op het ontnemen van de criminele verdiensten en op het verstoren van hun criminele relaties.

De regionale tussenhandelaren (dadertype 3) verkopen kleinere hoeveelheden vuurwerk die ze veelal thuis of in een garage opslaan. Voor deze groep is meer inzet op digitale opsporing nodig. Als laatste zijn er de lokale kleinhandelaren en eindgebruikers – veelal jongeren die zich bezighouden met zeer kleine hoeveelheden vuurwerk en die doorgaans enkele stuks verkopen aan mensen in hun omgeving. Voor deze groep is het belangrijk dat de ouders en de Raad voor de Kinderbescherming betrokken worden om maatwerk te leveren.

Handelingsperspectief

Een aantal aandachtspunten komen naar voren uit de resultaten van dit onderzoek. Een algemeen knelpunt hierbij is dat er niet genoeg capaciteit beschikbaar is om economische vuurwerkcriminaliteit effectief aan te pakken.

• Om maatwerk te leveren moet relevante informatie over verdachten van economische vuurwerkcriminaliteit beter beschikbaar zijn in de strafrechtsketen.
• Er moet meer ingezet worden op het financieel raken van daders.
• Doe onderzoek naar de effectiviteit van specifieke opsporingsmethoden, interventies en straffen.
• Zet meer in op bewustwording van de gevaren van zwaar professioneel vuurwerk.

Kijk hier voor het volledige onderzoek.