Gemeenten, provincies en waterschappen die meer investeren dan het EMU-saldo in principe toestaat, moeten daarvoor door het rijk niet te hard worden aangepakt. De decentrale koepelorganisaties IPO, VNG en UvW verzoeken de Tweede Kamer de sanctiemaatregelen in de Wet Hof te verzachten.
Onvrede over sancties in Wet Hof
Gemeenten, provincies en waterschappen die meer investeren dan het EMU-saldo in principe toestaat, moeten daarvoor door het rijk niet te…
De koepelorganisaties laten de Tweede Kamer in een gezamenlijke brief weten principieel bezwaar te hebben tegen de sanctiemogelijkheden in de huidige Wet Hof, de Wet Houdbare Overheidsfinanciën. Binnenkort behandelt de Tweede Kamer het wetsvoorstel tot correctie van het sanctiemechanisme in die wet.
Sancties strijdig met wens Tweede Kamer
De Wet Hof vertaalt de scherpere Europese afspraken van het Stabiliteits- en Groeipact in nationale wetgeving. Volgens die afspraken dient Nederland het financieringstekort te beperken tot 3 procent van het bruto binnenlands product. Dat heeft ook gevolgen voor de medeoverheden, omdat de beheersing van het EMU-saldo als een gezamenlijke verantwoordelijkheid geldt. Het betekent een beperking van de begrotingsvrijheid van decentrale overheden. Bij overschrijding van het hun toegewezen aandeel in het EMU-tekort riskeren ze volgens de Wet Hof boetes.
IPO, VNG en UvW waarderen het dat het kabinet in het wetsvoorstel met een alternatief voor de sanctiemogelijkheden komt, maar hebben nog wel enkele bezwaren tegen het wijzigingsvoorstel. Zo hikken ze aan tegen het van rijkswege opleggen van het faseren van investeringen als mogelijk correctiemechanisme. Dat is volgens de koepelorganisaties in strijd met de wens van de Tweede Kamer dat de Wet Hof geen beperking op investeringen moet betekenen.
Beperking investeringen decentrale overheden
De Tweede Kamer nam immers de ‘motie Van Hijum’ aan die het kabinet oproept te voorkomen dat de Wet Hof invloed heeft op de investeringen van de decentrale overheden. ‘De minister van Financiën heeft enkele malen in zowel Tweede als Eerste Kamer uitgesproken dat de Wet Hof deze investeringen niet zal beperken. Daarom gaan wij er ook vanuit dat de maatregelen die ter verbetering van het EMU-saldo zullen worden afgekondigd geen betrekking zullen hebben op de investeringen van de decentrale overheden. In de Memorie van Toelichting wordt echter het opleggen van het faseren van investeringen expliciet genoemd als mogelijk correctiemechanisme, hetgeen in strijd is met de motie Van Hijum’, aldus de koepelorganisaties.
Ook met de mogelijkheid in het wijzigingsvoorstel om een korting op te leggen aan decentrale overheden zijn de koepels het niet eens. Feitelijk is dat namelijk een financiële sanctie. Met name het schrappen van dat element uit de wet was nu juist een van de voornaamste doelen van de voorgenomen wetswijziging.
CPB ‘onbetrouwbare basis’
Het correctiemechanisme treedt alleen in werking als de macronorm voor het EMU-saldo van de decentrale overheden structureel wordt overschreden. Om dat te kunnen bepalen, worden realisatiecijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) en ramingscijfers van het Centraal Planbureau (CPB) gebruikt. De koepelorganisaties vinden het onjuist dat het kabinet maatregelen kan nemen op basis van ramingscijfers van het CPB. ‘Omdat het zal gaan om maatregelen met grote consequenties voor de decentrale overheden die in hun autonomie ingrijpen, zijn wij van mening dat deze alleen aan de orde kunnen zijn als deze overschrijding blijkt uit harde realisatiecijfers. Ramingen van het CPB vormen daarvoor een te onbetrouwbare basis’, zo schrijven IPO, VNG en UvW aan de Tweede Kamer. Wat de decentrale overheden betreft zou dat alleen mogelijk moeten zijn op basis van realisatiecijfers.
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Mijn inziens is cpb niet de grote risicofactor voor onbetrouwbare aannames maar VWS. Zolang gemeenten geen volledige openheid van zaken krijgen op precieze opbouw van de budgetverdeling per gemeente blijft het slechts gissen.
En daarnaast is de verdeling gedaan op begrotingsbasis, welke in werkelijkheid altijd wordt overschreden.VWS is nooit in control geweest.
Vervolgens doet Van Rijn nog even wat bindende toezeggingen voor 2015 waardoor van eigen keuzes voor gemeenten geen sprake meer is.
Kans op afwijking van een veelvoud van de EMU limiet is dus levensgroot.
Uit coalitie-akkoorden blijkt dat veel gemeenten geld reserveren voor de decentralisatie. Vaak worden hiervoor bestaande reserves tegen het licht gehouden. Wanneer uit bestaande reserves gemeenten zelf geld gaan bijleggen, heeft dit een EMU-saldo vergrotend tekort. Wanneer dit uit de lopende middelen komt niet. Maar voor de gemeene zit daar geen verschil in. Eigenlijk kun je dus niet twee sturingsmechnismes hebben. Door de verdergaande decentralisatie gaan we meer van dit soort zaken tegenkomen. B.v. spelregels rondom controversieel verklaren. Nu staat in Den Haag het zuiderstrandtheather leeg. Kosten 20 mln. Terwijl iedereen aan zag komen dat de plannen voor het cultuurpaleis na de verkeizingen aangepast zouden worden. Idem voor spelregels raadenquetes, lokale rekenkamers etc.
In hoeverre zijn de bestaande spelregels dus nog toekomstbestendig.
Ook weer een maatregel die Nederland kapot maakt. Als je als kleinere gemeente een nieuwe school bouwt schiet je al snel door het EMU-saldo van jouw gemeente heen. Willen ze dan zeggen dat je elk jaar 1 lokaal mag bouwen? In feite wordt de economie afgeremd door dit soort flauwekul, want investeren kan niet meer onbeperkt. En dat allemaal om aan een ongefundeerde Europese 3% norm te voldoen. Wordt het niet eens tijd voor tegengas in Brussel? (BTW wie voldoen er in Europa al jaren niet aan die norm en hebben er gewoon lak aan?)