Jeugdzorgregio’s mogelijk onder curatele

Gemeenten die door een stijgende vraag naar jeugdhulp in financiële problemen dreigen te komen, krijgen steun van het rijk. Die vrees bestaat met name rondom de (dure) specialistische jeugdhulp. De vier jeugdzorgregio’s die hun inkoop nog niet op orde hebben, komen mogelijk onder curatele te staan.

Bovenregionale jeugdhulp

Dit melden de staatssecretarissen Van Rijn (VWS) en Teeven (VenJ) in een Kamerbrief over de voortgang van de inkoop jeugdzorg door gemeenten en zorginstellingen. In de brief staat nog steeds niet om welke regio’s het gaat. De Tweede Kamer had daar, via een motie, wel op aangedrongen. Gemeentekoepel VNG en Jeugdzorg Nederland tonen zich tevreden over de afspraken die zijn gemaakt over de continuïteit van specialistische, bovenregionale jeugdhulp.

Ingrijpen

De vier jeugdzorgregio’s moeten direct verbeteracties in gang zetten, zo schrijven de bewindslieden. Binnen twee weken vindt daarover bestuurlijk overleg plaats. Daarna krijgen alle betrokken gemeenten een brief waarin de gemaakte afspraken worden toegelicht. Pas dan worden de namen van de achterblijvende regio’s openbaar gemaakt. Als de regio’s de komende twee weken onvoldoende voortgang boeken, grijpt het kabinet in. Het is onduidelijk op welke punten de regio’s achterblijven. Het kan met zowel het inkoopproces te maken hebben,  maar ook met de toegang tot de jeugdzorg en/of de kwaliteit van de samenwerking.

Specialistische jeugdhulp

Rijk, gemeenten en zorgaanbieders hebben na intensief bestuurlijk overleg afspraken gemaakt over bepaalde vormen van specialistische jeugdhulp. De Kamer had daar op aangedrongen, mede na het briefadvies van de Transitiecommissie Stelselherziening Jeugd (TSJ) dat het inkoopproces van jeugdhulp door gemeenten hapert. Afgesproken is dat gemeenten samen bovenregionale functies inkopen, op een schaal van grofweg één miljoen inwoners. Binnen dat bovenregionaal samenwerkingsverband gelden gelijke contractvoorwaarden en gelijke prijs en is er één juridische (contract- of subsidie)relatie en één betaalrelatie tussen de jeugdregio en de aanbieder voor die specialistische functie. Dit maakt bevoorschotting mogelijk. Goedlopende onderhandelingen mogen door deze afspraken niet worden belemmerd.

Financiële regeling

Gemeenten die, door onverwachte stijgende zorgvraag, in financiële problemen dreigen te komen, krijgen hulp van het rijk, zo schrijven de bewindslieden verder. Die vrees bestaat met name rondom de (dure) specialistische jeugdhulp. De omvang van de vraag naar deze jeugdhulp ligt nog niet vast en kan hoger zijn dan geraamd. In het voorjaar vergelijkt het rijk de realisatiecijfers van 2013 met het macrobudget. Mocht het nodig zijn, dan past het rijk bij. Als de zorginstroom voor de jeugd-ggz hoger is dan verwacht, wordt een aparte, eenmalige regeling getroffen.

Verdelingsvraagstuk

Ook rondom het woonplaatsbeginsel zijn afspraken gemaakt. Gemeenten met relatief veel residentiële jeugdhulp-capaciteit moeten meer jeugdhulp leveren, maar worden daar door het niet geheel vlekkeloos werkende berekeningssystematiek van het woonplaatsbeginsel niet volledig voor gecompenseerd. Om te voorkomen dat deze (handvol) gemeenten in financiële problemen komen, zal in de transitiefase worden bekeken of dat eenmalig en op individuele basis kan worden aangetoond en gecompenseerd. ‘Dit is een verdelingsvraagstuk binnen het overgehevelde budget’, zo schrijven de bewindslieden. Als het nodig mocht zijn, zal dit via het macrobudget 2016 worden vergoed.

Reële korting

Gemeenten passen bij de inkoop van jeugdhulp een reële korting toe op het gecontracteerde tarief van 2014, zo is verder afgesproken. Inkoopafspraken mogen er niet toe leiden dat zorgaanbieders te maken krijgen met zulke hoge kortingen dat een gezonde bedrijfsvoering – en de continuïteit van zorg – in gevaar komt. Voorwaarde daarbij is wel dat instellingen de daarvoor noodzakelijke informatie met gemeenten delen.

Openheid gegevens

De brancheorganisaties hebben toegezegd dat hun leden openheid geven over werkelijke aantallen kinderen die in de zorg zijn en de tarieven die de zorgverleners daar voor rekenen. Gemeenten hebben daar al lang op aangedrongen. Zij stelden dat het zonder die duidelijkheid onverantwoord is op inkoopcontracten te sluiten.

'Terecht' 

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) vindt het terecht dat het rijk heeft toegezegd een regeling te treffen als de volumegroei op landelijk niveau tussen 2012 en 2015 hoger uitpakt dan in de meicirculaire is berekend. Gemeenten kunnen niet worden aangesproken op hogere groei van een stelsel waarvoor ze nog niet verantwoordelijk zijn, stelt de VNG in een reactie op de gemaakte afspraken.

Forse verbetering

‘De bovenregionale inkoop van deze zorgvormen is een forse verbetering’, stelt Hans Kamps, voorzitter van Jeugdzorg Nederland in een schriftelijke reactie. ‘De afspraken gaan over specialistische jeugdhulpvormen die alleen op dat schaalniveau goed geregeld kunnen worden’, Voor een goed werkend jeugdzorgstelsel na 1 januari 2015 is het belangrijk dat ook de lokale en regionale jeugdhulp goed geregeld is, vindt Kamps. ‘De nu gemaakte afspraken gaan daar niet over, maar het is een cruciale randvoorwaarde voor het succes van deze afspraken. Op 1 november moet blijken of aan die randvoorwaarde is voldaan.'