Vertrouwen in decentralisaties blijft laag

Bezuinigingen, de beperkte deskundigheid van gemeenten, ongelijkheid tussen gemeenten en de ingewikkeldheid van het systeem zorgen ervoor dat burgers negatiever zijn over de decentralisaties dan eind 2014. Desondanks zijn Nederlanders meer tevreden over hun gemeentebestuur dan over de Haagse politiek. Dat blijkt uit het eerste kwartaalbericht van het Continu Onderzoek Burgerperspectieven (COB) van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP).    

Nadelen

In 2014, aan de vooravond van de decentralisaties, zag 46 procent van de bevolking meer nadelen dan voordelen in de decentralisatie zorg, jeugdhulp en begeleiding naar werk; nu ligt dat percentage op 50 procent. Ongeveer 13 procent ziet juist meer voordelen. Als pluspunten worden genoemd dat de ondersteuning dichter bij de burgers wordt geregeld. Daarmee kan beter zorg op maat worden geboden, stellen de voorstanders.

Bezuinigingen

Mensen zien het vaakst nadelen in de doorgevoerde bezuinigingen. ‘Men geeft aan dat er minder geld beschikbaar is, waardoor gemeenten hun taken niet goed kunnen uitvoeren. Ook uiten zij vaak hun zorgen over de wijze waarop gemeenten hun budget besteden en hebben ze het idee dat middelen niet eerlijk verdeeld worden’, aldus het SCP.

Onrechtvaardig

Nederlanders maken zich zorgen over de deskundigheid en capaciteit van gemeenten rondom de uitvoering van de Wmo 2015, Jeugdwet en Participatiewet. ‘Men heeft het idee dat het gemeenteambtenaren ontbreekt aan de juiste kennis en dat gemeenten hun taken niet goed aankunnen’, aldus het SCP. Ook de grote verschillen die door de decentralisaties tussen gemeenten zijn ontstaan in de uitvoering van de taken, zinnen veel Nederlanders niet. Die worden als oneerlijk en onrechtvaardig gezien. ‘Men heeft het idee dat het van geluk afhangt of men in een gemeente woont waar zaken goed geregeld zijn.’

Weg kwijt

Het systeem wordt als ingewikkelder en onduidelijker ervaren. ‘Mensen geven aan het moeilijk te vinden om de weg te vinden naar de juiste loketten voor ondersteuning en van het kastje naar de muur te worden gestuurd.’ Dit onderwerp komt nu nadrukkelijker naar voren dan in eerdere kwartalen, stelt het SCP. 

Contrast

‘Het stabiele, overwegend negatieve beeld van de decentralisaties in het sociaal domein staat in contrast met de relatieve tevredenheid over het lokale bestuur’, concludeert het SCP. Een verklaring kan zijn dat het oordeel over de decentralisaties sterker wordt bepaald door wat ‘burgers van de Haagse politiek vinden, dan wat ze vinden van het bestuur van hun eigen gemeente’.

Lokaal bestuur

Over het lokale bestuur zijn Nederlanders meer tevreden dan over de nationale politiek, zo blijkt uit het COB. 79 procent van de Nederlanders geeft het bestuur van de eigen gemeente een voldoende. ‘Den Haag’ krijgt slechts van 57 procent van de Nederlanders een voldoende. Het bestuur van de gemeente krijgt een gemiddeld rapportcijfer van 6,4. De Haagse politiek wordt met een 5,5 nog altijd lager gewaardeerd. De betrokkenheid van het bestuur bij burgers en een bestuur dat weet wat er bij burgers speelt, zijn redenen voor tevredenheid. Gedoe en machtsspelletjes binnen het gemeentebestuur en gebroken politieke beloften leiden onder meer tot ontevredenheid.

Politieke kwesties

Met vrienden en familie wordt meer over landelijke politieke kwesties (92 procent) dan over lokale (75 procent) kwesties gesproken, zo blijkt verder het onderzoek. Nederlanders zijn beter op de hoogte te zijn van hetgeen er in de Tweede Kamer speelt dan in de gemeenteraad. Dat komt volgens het SCP onder meer omdat er meer nieuws wordt gevolgd (en aangeboden) over de nationale politiek.