Ruimte voor lokaal sociaal ondernemerschap

De verhoudingen tussen markt, staat en samenleving veranderen. De staat heeft minder middelen voor kwalitatief goede zorg, scholing en arbeidsmarktintegratie. Hierdoor neemt de rol voor bedrijfsleven en samenleving steeds verder toe. Het is zoeken naar alternatieve modellen, die maatschappelijke waarden beter kunnen waarborgen. Liefst in samenwerking met overheid, bedrijfsleven en de burger zelf. Dat biedt ruimte voor sociaal ondernemerschap.

Wat is sociaal ondernemerschap?

Het sociaal ondernemerschap als alternatief model is in opmars. Nederland kent een klein maar groeiend aantal sociaal ondernemingen. Barroso, president van de Europese Commissie, stelde onlangs dat ‘…sociaal ondernemen de sleutel is tot een duurzame, meer verantwoorde en socialere toekomst voor Europa…’

Definitie Sociaal Ondernemerschap

1. Sociaal ondernemerschap is niet hetzelfde als social return of maatschappelijk verantwoord ondernemen. Volgens het landelijke platform ‘Social Enterprise NL’ heeft sociaal ondernemerschap de volgende eigenschappen*:
2. Primair een maatschappelijke missie: impact first!
3. Zelfstandige onderneming die een dienst of product levert;
4. Financieel zelfvoorzienend, gebaseerd op handel of andere vormen van waarde-uitruil, en dus niet of slechts beperkt afhankelijk van giften of subsidies;
5. Sociale bedrijfsvoering.

* Uit: Verbeter de wereld, begin een bedrijf- Hoe social enterprises winst voor iedereen creëren (2013) – Willemijn Verloop en Mark Hillen

Social enterprise en sociale firma

Naast de sociale enterprise is er ook de sociale firma. Die sociale ondernemingsvorm richt zich op de participatie van mensen met een beperking en/of afstand tot de arbeidsmarkt. Het personeelsbestand van een sociale firma bestaat ook voor een substantieel deel uit deze doelgroepen.

Een sociaal onderneming heeft als primaire focus de oplossing van een maatschappelijk probleem. Zoveel mogelijk als zelfvoorzienende onderneming, maar gemeenten en inwoners kunnen wel degelijk een rol spelen.

De rol voor gemeenten

Hoe kunnen gemeenten sociaal ondernemingen en vergelijkbare nieuwe initiatieven stimuleren en ondersteunen? Want als gemeente krijgt u onherroepelijk met elkaar te maken, omdat de sociale impact van de onderneming het gemeentelijk beleid direct raakt. Denk aan onder meer milieu, re-integratie en dagbesteding en Wmo.

Welke ondersteuning?

Gemeenten kunnen het lokale sociaal ondernemerschap op verschillende manieren ondersteunen:

1. Bied bij aanbestedingen in uw bestek ruimte aan sociale ondernemingen.

2. Faciliteer sociaal ondernemerschap door

• Belemmeringen in lokale regelgeving weg te nemen,
• Incidentele aanjaagsubsidies en publiek-private financieringsvormen te bieden,
• Samen met woningcorporaties vastgoed ter beschikking te stellen,
• Verbindingen tussen beschut werken en dagbesteding aan te brengen.

3. Stimuleer sociaal ondernemerschap door

• In het startersbeleid extra aandacht te geven aan sociaal ondernemerschap,
• Klant te worden van sociaal ondernemingen,
• In het communicatiebeleid specifiek aandacht te geven aan sociaal ondernemerschap.

Eerst eigen visie bepalen

Het zijn slechts enkele voorbeelden. De gemeente moet eerst zelf de visie op sociaal ondernemen bepalen. Is er lokaal al sprake van sociaal ondernemen? En wat is de aard en behoefte van deze ondernemingen? Welke rol heeft de landelijke overheid, en welke rol kan of wil de gemeente innemen? Ook is er een gedeelde visie en samenwerking nodig van Economische Zaken met Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

U kunt met uw vragen over sociaal ondernemerschap terecht bij Bert Otten (b.otten@radaradvies.nl – 06 2230 3790) en Jerry Galesloot (j.galesloot@radaradvies.nl – 06 2150 1401).