Gemeenten kunnen dat mogelijk maken door te investeren in mantelzorg en vrijwilligerszorg en daarbij ook goed te kijken naar wat mantelzorgers zelf nodig hebben aan ondersteuning. Het laatste wat gemeenten moeten doen is het domein van informele zorg dichttimmeren met belemmerende regels, richtlijnen en protocollen. Daaruit spreekt een onterecht wantrouwen richting de eigen burgers, alsof zij niet voor elkaar willen zorgen. Dat willen ze wél, maar wel op hún manier.
Geef zorg écht terug aan de mensen
Nog even en de Wmo 2015 is een feit. De voorgestelde wettekst ligt sinds vorige maand bij de Tweede Kamer, die zich daar binnenkort over…
Boemerang
Waarom ik hier zo op hamer? Omdat ik ervan overtuigd ben dat de zorg voor mantelzorgers als een boemerang bij de gemeenten terugkomt als zij geen moeite hebben gedaan de mantelzorgers in een vroeg stadium goed in het vizier te krijgen. Alles wat je aan de voordeur investeert en regelt, verdien je aan de achterdeur terug. Want als je mantelzorgers overslaat, krijgt overbelasting eerder een kans en kloppen ze alsnog voor (zwaardere) ondersteuning bij de gemeente aan.
Dus nodig de mantelzorger direct uit voor het ‘keukentafelgesprek’ en niet alleen om te horen wat die mantelzorger allemaal kan bijdragen aan de zorg, maar vraag ook wat die daarbij zelf aan ondersteuning nodig heeft. Ik ben niet blij met de volgtijdelijkheid die in de beleidsdiscussies vaak wordt gehanteerd: eerst kijken wat cliënt zelf kan, als dat onvoldoende is mantelzorgers en vrijwilligers betrekken en pas formele zorg inzetten als het water die informele zorgers aan de lippen staat. Een vroegtijdige mix van informele én formele zorg, in goed onderling samenspel, moet vanaf het begin mogelijk zijn.
Gemeentelijke kaartenbak
Het gaat om maatwerk. Maar laten we ook daarin niet naar de verkeerde kant doorslaan. In de memorie van toelichting bij het wetsvoorstel staat dat zorgvrager bij een aanvraag voor een ‘maatwerkvoorziening’ de gemeente actief moet informeren over personen in zijn sociale netwerk en wat zij bij de maatschappelijke ondersteuning voor hem zouden kunnen betekenen. Het gaat zelfs nog verder: ze zouden de gegevens van deze personen aan de gemeente moeten geven.
Mezzo verzet zich hiertegen. Het strookt niet met het principe van eigen regie en tast de privacy van zorgvrager en mantelzorger aan. Maar bovenal zal deze plicht om het sociale netwerk bij de gemeente ‘aan te geven’ een averechts effect hebben op het daadwerkelijk bereiken en inzetten van dat sociale netwerk. De zorgvrager zal zich bezwaard voelen om namen en rugnummers te noemen als hij weet dat hij zijn sociale netwerk daarmee als het ware overlevert aan de gemeentelijke kaartenbak.
Liesbeth Hoogendijk
Meer columns van Liesbeth Hoogendijk leest u hier.
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Ik ben het helemaal met Liesbeth Hoogendijk eens. Wil je mensen de eigen regie laten nemen, dan kan dat niet het opgelegde plan van de gemeente zijn. Eigen regie in de zorg, impliceert 'eigen keuze'. Mensen kunnen daar wel bij geholpen worden, maar dan door een onafhankelijke gesprekspartner... ook an de keukentafel.
Het sociaal netwerk vergroten en hulp vragen wordt eenvoudig. Ook mantelzorgers krijgen hulp op loopafstand. Help ons Nederland in sociaal contact met elkaar te brengen. Kijk op www.SociaalContact.com
Min VWS toont ook belangstelling.
Fijn dat mevrouw Hoogendijk aandacht vraagt voor de positie en de ondersteuning van mantelzorgers. Belangrijk, die investering verdient zich terug en kent ook immaterieel een grote meerwaarde. Tot de doelgroep van Mezzo hoort ook de vrijwilliger soms in de rol van respijtzorger, soms in de rol als betrokken medemens die zorgt voor tal van maatschappelijke doelen. Ook die vrijwilligers (zeker in de intensieve zorg) hebben ondersteuning nodig, trainingen en informatiebijeenkomsten, intervisie, bemoediging en waardering. Door allerlei digitale initiatieven waarin vragers en vrijwilligers elkaar moeten vinden, onderschatting van vraagstukken omtrent "hoe houden we het veilig" vrijwilligers als ondersteuner van vrijwilligers. Vrijwilligerscoördinator is een vak, een ambacht Dit wordt, naar mijn mening, te vaak uit het oog verloren en betekent steeds grotere afbreuk van de bereidheid van burgers om zich in te zetten voor een ander. Een pleidooi voor vrijwilligersinzet zou ook een pleidooi moeten zijn voor vrijwilligerscoördinatoren die de duurzaamheid van die inzet kunnen borgen.