Bijstandsgerechtigden doen onbetaald werk, zegt FNV

Vakbond FNV roept de Eerste Kamer op om akkoord te gaan met een wetsvoorstel dat moet voorkomen dat gemeenten mensen in de bijstand inzetten als onbetaalde arbeidskracht. Volgens de vakbond wordt regulier werk verdrongen door onbetaalde bijstandsgerechtigden.

Zorg en vervoer
‘Wij zien in het hele land een toename van mensen die moeten werken zonder betaald te krijgen, om hun uitkering te behouden. Daar moet echt snel een einde aan komen’, zegt Kitty Jong, vicevoorzitter van de FNV. In een rapport dat de vakbond onlangs uitbracht, schrijft de vakbond dat betaalde banen in de zorg en in het vervoer worden vervangen door werk 'met behoud van uitkering' door mensen in de bijstand.

Tegenprestatie
Gemeenten dragen op allerlei manieren bij aan verdringing, stelt de vakbond. Zo kunnen kortdurende werkervaringsplaatsen of 'proefplaatsingen' verdringing veroorzaken, net als plaatsingen bij een sociaal werkbedrijf. Ook kunnen taken die door de gemeente worden 'inbesteed', of worden uitgevoerd in het kader van een al dan niet vrijwillige 'tegenprestatie', leiden tot verdringing.

Geen bewijs
Staatssecretaris Bas van 't Wout (VVD) van Sociale Zaken en Werkgelegenheid liet onlangs weten dat gemeenten er zelf op moeten toezien dat re-integratieprojecten niet leiden tot verdringing op de arbeidsmarkt. Dat schrijft de Participatiewet namelijk voor. Ook is er volgens de staatssecretaris geen bewijs dat dit soort trajecten inderdaad leiden tot verdringing.

Wetsvoorstel
Met het rapport probeert de vakbond aan te tonen dat verdringing wel degelijk plaatsvindt. Ook vindt de FNV de huidige wetgeving ontoereikend omdat er geen duidelijke, wettelijke definitie bestaat van verdringing. Daarom steunt de vakbond het voorstel voor de Wet verdringingstoets. Het voorstel werd in 2015 door SP-Kamerlid Sadet Karabulut ingediend, in 2017 aangenomen door de Tweede Kamer en wacht sindsdien op behandeling door de Eerste Kamer. Het debat over de wet is een aantal keer uitgesteld omdat er nog werd gewacht op nader onderzoek.

Kritisch
In 2017 adviseerde de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) de Eerste Kamer om het wetsvoorstel niet aan te nemen. De VNG wilde dat gemeenten zelf invulling kunnen geven aan een verdringingstoets. Ook Divosa, de vereniging van gemeentelijk directeuren in het sociaal domein, en Cedris, de vereniging voor een inclusieve arbeidsmarkt, waren kritisch. De wet zou in strijd zijn met de decentrale karakter van de Participatiewet en bovendien de kansen op werk voor bijstandsgerechtigden verkleinen.