Kamer eist actie kabinet schrappen ‘poetshulp’ door gemeenten

Het kabinet moet ingrijpen bij gemeenten die de wet aan hun laars lappen door zonder overleg en onderzoek de huishoudelijke hulp te schrappen of te versoberen. Dat stellen CDA, D66, SP en GroenLinks in een reactie op de berichtgeving hierover in Binnenlands Bestuur. 

Overgangstermijn

Veel gemeenten tornen zonder intrekkings- en wijzigingsbeschikking en een persoonlijk gesprek aan de huishoudelijke hulp. Dit is in strijd met de wet, stellen juristen van Ieder(in). Een steekproef door Binnenlands Bestuur bevestigt dat gemeenten de hulp zonder onderzoek, deugdelijke motivering en overgangstermijn eenzijdig stopzetten of minder uren vergoeden.

Financiële risico’s

De consequenties voor gemeenten zijn groot als burgers in het geweer komen tegen onwettelijke besluiten, stelt CDA-Kamerlid Mona Keijzer. Het gaat om zowel financiële risico’s – de ingeboekte bezuinigingen op de Wmo worden niet gerealiseerd – als om de toename van werk voor ambtenaren. Die moeten reageren op brieven van burgers die het niet eens zijn met het gemeentelijke besluit. Ze vreest tevens dat de commissies voor beroep- en bezwaarschriften zullen verzuipen in het werk.

Actie kabinet

Keijzer heeft naar aanleiding van de berichtgeving in Binnenlands Bestuur vandaag om een kabinetsbrief gevraagd. Het CDA wil weten of gemeenten handelen in strijd met de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015). Daarin staat voorgeschreven dat er een onderzoek moet komen naar de persoonlijke situatie en omstandigheden. Ze wil daarnaast weten wat de regering gaat doen om gemeenten op hun fout te wijzen. 

Budgetkorting nekt gemeenten

GroenLinks steunt het verzoek van het CDA, maar wil daarnaast dat Van Rijn reageert op het argument van ‘foute’ gemeenten in hun brief aan cliënten, dat de verandering ‘onafwendbaar is’ vanwege de rijkskorting van 40 procent op het budget voor huishoudelijke hulp. ‘Die korting plaatst gemeenten in een onmogelijke positie; het gevolg van de keuze van dit kabinet’, stelt GroenLinks-Kamerlid Linda Voortman. Maar gemeenten treft ook blaam. ‘Vanuit gemeenten hoor ik te weinig kritiek op die budgetkorting. Als gemeenten in hun brieven aan inwoners het rijk de schuld geven, moet je ook bij het kabinet aan de bel trekken.’ Desalniettemin moeten gemeenten zich wél aan de wet houden, benadrukt het Kamerlid. Als de kabinetsbrief onvoldoende de vragen beantwoord, zal Voortman een debat aanvragen. ‘Dit is een zorgelijke ontwikkeling.’

Regie

D66 wil van het kabinet weten of de handelswijze van gemeenten ‘wel of niet past binnen de wet- en regelgeving die we met elkaar hebben afgesproken’, aldus Vera Bergkamp. ‘Je ziet dat hierover veel onduidelijkheid is en dat brengt veel onzekerheid voor mensen, maar ook voor gemeenten met zich mee. Dat mag niet te lang duren. Hier mis ik weer de regie van het kabinet’, aldus Bergkamp. In het Kamerdebat met Van Rijn en Teeven (VenJ) eerder deze week over de jeugdzorg liep de irritatie over het uitblijven van daadkracht van het kabinet bij de Kamerleden al hoog op.

Raden aan zet

‘Van Rijn kan ingrijpen als hij dat wil; de vraag is of hij daartoe bereid is’, stelt SP-Kamerlid Tjitske Siderius. ‘Ik wil hier opheldering over. Gemeenten mogen de wet niet overtreden, maar veel erger vind ik dat mensen aan hun lot worden overgelaten.’ De ChristenUnie (CU) vindt dat de gemeenteraden als eerste aan zet zijn om hun colleges tot de orde te roepen. Daarnaast tekent ze aan dat gemeenten niet verplicht zijn een maatwerkvoorziening rondom de huishoudelijke hulp in stand te houden. Een algemene voorziening met een financieel vangnet is ook voldoende. Maar, ‘als gemeenten daarover belabberd communiceren en onzorgvuldig handelen, moet daartegen door het ministerie worden opgetreden’, aldus Carla Dik.

Individuele herbeoordeling

VNG-directeur Jantine Kriens stelt dat gemeenten ‘zóveel moeten bezuinigen dat er wel iets móet gebeuren. Dat staat als een paal boven water.’ Veel gemeenten zijn de huishoudelijke hulp nu op een andere manier aan het inrichten, zodat deze dienstverlening toch nog beschikbaar blijft voor de inwoners. ‘Dat gemeenten zorgvuldig moeten zijn bij het aanpassen van de huishoudelijke hulp bij mensen met een lopende indicatie, dat spreekt voor zich’, benadrukt Kriens. ‘Mensen hebben recht op een redelijke overgangstermijn om aan de nieuwe situatie te kunnen wennen. Ook zullen gemeenten mensen met een lopende indicatie individueel moeten herbeoordelen om na te gaan of zij deze hulp nog nodig hebben en of ze via een algemene voorziening of voorziening in de markt geholpen kunnen worden.’ De VNG wijst gemeenten daar expliciet op.