Waarom STOER als een nachtkaars zal uitgaan

Minister Mona Keijzer ontving op 10 juli het eindrapport van de adviesgroep STOER uit handen van voorzitter Friso de Zeeuw. In het najaar volgt nog een kabinetsreactie, waarin wordt aangegeven welke aanbevelingen verder zullen worden gebracht.

Vooruitlopend op dat standpunt heeft minister Keijzer op 23 juni – twee dagen voor de plenaire behandeling van het voorstel voor de Wet versterking regie volkshuisvesting – al aangegeven vrijwel alle STOER-voorstellen te willen uitvoeren. Het gevolg was dat diverse Tweede Kamerleden aan de slag zijn gegaan om het wetsvoorstel vast te wijzigen met een achttal – onuitvoerbare - amendementen, ontleend aan het concepteindrapport (sic) van STOER.

Met die amendementen, die bovendien geen rechtstreeks verband hadden met het wetsvoorstel, is het onzeker geworden of dat wetsvoorstel de eindstreep zal halen. Met de premature omarming van de STOER-voorstellen en het openzetten van de deur voor de onbesuisde amendering, heeft de minister zichzelf volledig in de hoek geschilderd.

De adviesgroep STOER is aan de slag gegaan zonder – wat gebruikelijk is bij advisering aan de regering - een formeel instellingsbesluit waarin de opdracht wordt omschreven, de leden worden benoemd en de hoogte van de vergoedingen staat vermeld.

Nu moeten we die opdracht lezen in het advies zelf waar staat dat het doel van het STOER-programma is de bevordering van de woningbouw - sneller, meer en tegen lagere kosten – en het middel het verwijderen van koppen op EU-regelgeving en het schrappen, uniformeren en verbeteren van regelgeving en eisen is. Als de – meer open - opdracht was gegeven om te onderzoeken welke mogelijkheden er zijn om tot versnelling van woningbouwprocedures over te gaan, was de nadruk ongetwijfeld komen te liggen op de vele niet juridische belemmeringen, die – anders dan de wijzigingen van wet- en regelgeving – direct weggenomen kunnen worden.

STOER heeft zich gericht op het schrappen van tegenstrijdige en overbodige eisen en regels. Maar in het eindrapport staan helemaal geen tegenstrijdige regels. Het is bovendien de vraag wie eigenlijk de gevonden regeltjes als overbodig beschouwt. Het maakt immers uit of je dat aan een bank, een notaris, de brandweer, een bouwer, een gemeente, een kwaliteitsborger, een nestkastjesbouwer, een notaris, een buurtbewoner of een woningzoekende vraagt. Kans groot dat je dan een groot aantal tegenstrijdige voorstellen krijgt, waaruit de minister dan maar moet kiezen?

Wat wel ontbreekt in het rapport is een paragraaf over de uitvoerbaarheid. Juist nu je je richt op regels, moet je ook aangeven hoe de voorstellen gerealiseerd gaan worden. Bij de verbeter- en schrapsessies zal de uitvoerbaarheid geen criterium zijn geweest, getuige de voorstellen tot wijziging van Kadasterwet, Burgerlijk Wetboek, Omgevingswet en Algemene wet bestuursrecht.

Er ligt een vrijwel onmogelijke taak voor de VRO-wetgevingsjuristen om al die voorstellen te vertalen in zogenoemde wetgevingsopdrachten. Bovendien kun je niet volstaan met het aanvullen van de halfjaarlijkse verzamelbesluiten. Je zult een vervoermiddel moeten vinden in de vorm van een separate algemene maatregel van bestuur, anders is consultatie, voorhang en advisering zinloos.

Mocht besloten worden om zich eerst te richten op het Besluit kwaliteit leefomgeving dan zijn daarbij verschillende stappen te zetten. Zoals het opstellen van de AMvB, het in consultatie brengen, de verwerking van de reacties, de voorhang bij het parlement, het verwerken van de reacties en eventuele moties, advies van de Afdeling advisering van de Raad van State, nader rapport, publicatie en een inwerkingtredings-KB. De minister gaf aan de meeste Bbl-voorstellen direct te willen doorvoeren. Dat zal echter niet eerder kunnen zijn dan 1 januari 2027.

Het zal u niet verbazen dat we na het kabinetsstandpunt niks meer zullen horen van het programma STOER. Het project zal als een nachtkaars uitgaan.

Henk Gierveld is wetgevingsjurist en verbonden als geassocieerd medewerker aan het Utrecht Centre for Water, Oceans and Sustainability Law (UCWOSL)/Universiteit Utrecht