Als België puur kijkt naar de goedkoopste optie voor een CO2-vrij elektriciteitssysteem in 2050, dan moet het land niet alleen vol inzetten op wind op zee, maar ook op kernenergie. Dat schrijft het Belgische Federaal Planbureau in een berekening van de ‘kostenoptimale technologiemix’ voor onze zuiderburen.
Voor België is kernenergie kostenoptimaal, zegt Planbureau
De 'kernuitstap' is verleden tijd met de huidige regering.
Het planbureau denkt dan aan 8 GW aan kernenergie en 8 GW aan wind op zee. Ter vergelijking: momenteel produceert België 2 GW aan kernenergie met de twee kerncentrales Doel en Tihange.
Het is een opvallende conclusie van het Federaal Planbureau, op basis van het rekenmodel PRIMES dat ook door het wetenschappelijk bureau van de Europese Commissie gebruikt wordt. ‘Het uitsluiten van een technologie of te weinig investeren in kernenergie en offshore windenergie kan leiden tot aanzienlijk hogere gemiddelde kosten van elektriciteitsproductie’, schrijft het Planbureau ook.
Schelde en Maas
Vanaf eind jaren zestig heeft België twee kerncentrales ontwikkeld, met elk meerdere reactoren. Kerncentrale Doel staat aan de Schelde, vlak bij de grens van Zeeuws-Vlaanderen. De andere kerncentrale, Tihange, bevindt zich zuidwestelijk van Luik, aan de Maas. Op het hoogtepunt hadden ze samen een vermogen van 6 GW. Maar sinds het eerste kabinet-Verhofstadt begin deze eeuw werkt België aan de afbouw van de afhankelijkheid van kernenergie. In het jaar 2025 moest de ‘kernuitstap’ compleet zijn, na het stap voor stap afschakelen van de verschillende reactoren.
Ommezwaai
Ook de voorlaatste regering-De Croo wilde vasthouden aan de kernuitstap in 2025, aldus het regeerakkoord uit 2020. Toch besloot dit kabinet, uit onzekerheid over de energievoorziening na het slotjaar, om alsnog twee kernreactoren langer te laten draaien. Het nieuwe eindjaar werd 2035. Maar ook dat jaar zal het einde niet betekenen van de Belgische kernenergie. Het huidige kabinet-De Wever meldde begin dit jaar in het regeerprogram ‘een ambitieus programma’ te lanceren ‘om de nucleaire industrie in België opnieuw op gang te brengen en nieuwe kernreactoren te bouwen’.
Verwijzend naar de beslissing uit het tijdperk Verhofstadt begin deze eeuw, schrijft het kabinet: ‘In de wet van 31 januari 2003 trekken we alle bepalingen met betrekking tot de nucleaire uitfasering en het verbod op de bouw van nieuwe capaciteit in.’ Kernreactoren van Doel en Tihange moeten tien jaar langer open blijven, en het kabinet komt met een plan voor de eerste Small Modular Reactor van België.
Afhankelijkheid
Het Federaal Planbureau benadrukt wel dat België zich met kernenergie van het buitenland afhankelijk maakt, vanwege de noodzaak om uranium te importeren. Het tegenovergestelde wordt overigens ook betoogd: kernenergie maakt juist minder afhankelijk. Zo benadrukte econoom Jasper van Dijk van het Instituut voor Publieke Economie (IPE) in een artikel in vakblad ESB dat uranium ruim voorradig is in landen als Australië, Canada en Kazachstan.
Andersom?
Het aanbod van grondstoffen voor zonnepanelen en turbines ligt lastiger: ‘Voor windturbines zijn er bij de bouw (…) zeldzame aardmetalen nodig (neodymium, praseodymium, dysprosium en terbium) en voor zonnecellen zijn er metalloïden nodig (silicium, indium, gallium, selenium, cadmium en tellurium) waarvan de voorraden wereldwijd beperkt zijn. Daarnaast zal er, in een energiesysteem met alleen hernieuwbare energiebronnen, waarschijnlijk een significante behoefte zijn aan opslag in batterijen. Deze batterijen gebruiken vaak veel van het metalloïde lithium.’
Hetzelfde beklemtoont een scenariostudie uit 2022 in opdracht van het toenmalige Nederlandse ministerie van Economische Zaken en Klimaat: ‘Op langere termijn kan de relatieve impact van kernenergie toenemen en daarmee de afhankelijkheid van deze grondstoffen afnemen.’
Aanhoudende discussie
In Nederland lijkt er nog geen consensus te zijn over hoe kostenoptimaal kernenergie is. Het Expertteam Energiesysteem 2050 schreef twee jaar geleden in een adviesrapport voor de rijksoverheid: ‘Hoogstwaarschijnlijk zal kernenergie een relatief klein onderdeel van het schone elektriciteitssysteem vormen.’ De reden, volgens het expertteam: ‘Bij een overvloedig aanbod van wind- en zonne-energie zullen kerncentrales niet zonder meer volcontinu kunnen draaien, waardoor ze duur zullen zijn.’
De Groningse hoogleraar energie-economie Machiel Mulder schreef daarentegen in datzelfde jaar: ‘Onze conclusie is dan ook dat het in een elektriciteitsmix met veel hernieuwbare bronnen economisch gezien efficiënter is om een kerncentrale te bouwen dan om nog meer windturbines of zonnepanelen te installeren.’
Het huidige demissionaire kabinet werkt in navolging van het vorige kabinet aan de bouw van twee nieuwe kerncentrales, met een vermogen van 1 tot 1,6 GW. De huidige kerncentrale in Borssele is met een vermogen van 0,49 GW relatief klein.
Reacties: 1
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
En dan lees ik weer het domme verkiezingsprogramma van GL-PvdA die zich nog steeds verzetten tegen deze ultieme vorm van betrouwbare opwek en de gereserveerde gelden hiervoor over de balk willen gooien.... citaat uit hun programma:
"Geen publiek geld voor kerncentrales. De bouw van vier kerncentrales heeft al een jarenlange vertraging opgelopen, en gaat waarschijnlijk 15 miljard meer kosten dan verwacht. Het is zelfs nog niet gelukt om een geschikte locatie te vinden of een marktpartij die interesse heeft in de bouw. De hiervoor gereserveerde 14 miljard euro gebruiken we daarom om huishoudens, bedrijven en boeren te helpen met verduurzamingsmaatregelen die wel snel en zeker effect hebben. Private partijen kunnen volgens de huidige regels al zelf investeren in kerncentrales."
Wat een eigenwijze koekenbakkers die club groene luchtfietsers! Zo is Duitsland na sluiting van al hun reactors t.z.t. weer grotendeels afhankelijk van hun bruinkool en import van fossiele brandstof.