De Raad van State concludeert dat het verhogen van de stikstofgrens ‘niet geringe risico's’ met zich meebrengt. In een advies over het voorstel om de 'rekenkundige ondergrens' te verhogen met een factor 200, noemt het adviesorgaan dit voorstel ‘kwetsbaar’.
RvS: Nieuwe stikstofgrens riskant
De Raad van State noemt de stikstofgrens van Wiersma juridisch riskant. De natuur- en bouwsector waarschuwen voor een herhaling van fouten.
Landbouwminister Wiersma wil de grens ophogen, zodat boeren en bedrijven met een kleine stikstofimpact makkelijker een vergunning kunnen krijgen. De adviesafdeling van de Raad van State noemt het ‘allerminst zeker’ dat deze vergunningen bij de rechter stand houden.
Beleidskeuze of rekenkundige kwestie
De Raad van State vermoedt dat de bestuursrechter het veranderen van de grenswaarde als een beleidskeuze zal beschouwen, en niet als een rekenkundige kwestie. De drempelwaarde moet in dat geval voldoen aan eerdere uitspraken over het stikstofbeleid.
Onder het vorige stikstofbeleid, het PAS, bestond een drempelwaarde met dezelfde grenshoeveelheid als de minister nu wil invoeren. De hoogste bestuursrechter verklaarde dit beleid ongeldig in 2019. De hoogste rechter zei toen onder andere dat de overheid de natuur beter moet beschermen en moet zorgen voor minder stikstof. Het soepeler omgaan met kleine hoeveelheden zou zorgen voor juist meer stikstof.
De Raad van State herhaalt in het advies over de ondergrens nog maar eens dat de minister met beleid moet komen om de stikstofuitstoot te verminderen en de natuur te herstellen. BBB, de partij van minister Femke Wiersma, kondigde het plan in februari aan als ‘het openbreken van het stikstofslot’, waarmee boeren en bouwers weer perspectief voor de toekomst moesten krijgen.
Herkenbare aandachtspunten
Landbouwminister Femke Wiersma ziet 'een aantal herkenbare aandachtspunten' in de kritiek van de Raad van State op haar voorstel om de stikstofgrens te verhogen. De BBB-bewindsvrouw zegt zorgvuldig naar de kritiek te gaan kijken. ‘We willen daar op een verantwoorde wijze mee omgaan.’ Een meer inhoudelijke reactie op de kritiek van het adviesorgaan heeft Wiersma binnen een paar weken, schrijft ze in een Kamerbrief.
In een post op X voegt ze daaraan toe: ‘We gaan nu kijken hoe de rekenkundige ondergrens op een verantwoorde wijze kan worden ingevoerd.’ De nieuwe grens kan volgens Wiersma ingesteld worden, omdat ‘de stikstofneerslag onder die grens zo gering is, dat het model daar geen betrouwbare uitspraken meer over kan doen.’ De BBB ziet in het advies van de Raad van State mogelijkheden om de bekritiseerde stikstofgrens in te voeren. De coalitiepartij leest in het advies dat het 'juridisch mogelijk is' om de grens 200 keer hoger te leggen dan nu het geval is.
BBB zegt dat het verhogen van de grens ‘voorkomt dat ondernemers worden afgerekend op modeluitkomsten die niet meer toetsbaar zijn aan de werkelijkheid.’ De partij is al langer kritisch op de modelberekeningen die ten grondslag liggen aan het verlenen van natuurvergunningen.
Geen nieuwe onzekerheid
Coalitiepartij VVD verwacht dat de kritiek van de Raad van State betrokken wordt bij het verdere proces richting het verhogen van de stikstofgrens. De partij benadrukt dat wat hen betreft het stikstofbeleid 'juridisch houdbaar' moet zijn, ‘om te voorkomen dat ondernemers in nieuwe onzekerheid komen’.
De liberale partij heeft eerder in een debat over deze rekenkundige ondergrens gezegd dat zo'n maatregel samen moet gaan met beleid om de hoeveelheid stikstof te verminderen. De VVD wacht daarom nu af hoe de verdere uitwerking van het stikstofbeleid van landbouwminister Femke Wiersma eruitziet, zegt een VVD-woordvoerder desgevraagd.
VVD trekt in debatten over stikstof veelal samen op met NSC in de kritiek op het stikstofbeleid van minister Wiersma. Beide partijen manen de BBB-bewindsvrouw keer op keer tot actie. NSC-Kamerlid Harm Holman sprak in een debat vorige week over de stikstofmaatregelen nog uit voorstander te zijn van een rekenkundige ondergrens.
Huiswerk maken
Oppositiepartij SGP vindt dat het invoeren van de ondergrens ‘slim moet gebeuren. Daar zien we als SGP mogelijkheden voor, nu ook gewerkt wordt aan maatregelen om de stikstofuitstoot te verlagen.’ De conservatieve partij vindt dat het kabinet huiswerk moet maken na de kritiek van het adviesorgaan.
De progressieve oppositie ziet in het advies bevestiging van hun eerdere kritiek op de ondergrens. Kamerlid Laura Bromet (GL-PvdA) zegt: ‘De zogenaamde oplossing die Wiersma euforisch presenteerde, is geen oplossing. Sterker nog. Haar voorstel schaadt de natuur en brengt grote risico's mee voor boeren.’
D66-Kamerlid Anne-Marijke Podt roept de minister op om geen tijd te verspillen aan onhaalbare plannen: ‘De Raad van State geeft aan dat het introduceren van de rekenkundige ondergrens kwetsbaar is en grote risico's kent. Dat was precies waar het in eerdere debatten om draaide en daarom is het ook zo bizar dat de minister en BBB dit presenteren als iets dat gewoon moet kunnen.’
Juridisch drijfzand
Het advies van de Raad van State maakt volgens Natuur & Milieu pijnlijk duidelijk dat het kabinet ‘leunt en steunt op juridisch drijfzand’. ‘Het stikstofbeleid mist een stevig fundament en dreigt de fouten uit het verleden een-op-een te herhalen.’ Ook Urgenda wijst op het herhalen van fouten door het kabinet. Het verhogen van de grens zou ‘niet geringe risico's’ met zich meebrengen, schrijft de raad maandag in een advies.
Onder het vorige stikstofbeleid, het PAS, bestond een drempelwaarde met dezelfde grenshoeveelheid als minister Wiersma nu wil invoeren. In 2019 verklaarde de hoogste bestuursrechter dit beleid ongeldig. Het soepeler omgaan met kleine hoeveelheden zou juist zorgen voor meer stikstof.
‘Het is frustrerend dat het kabinet vasthoudt aan juridische trucs die keer op keer sneuvelen, in plaats van te kiezen voor structurele oplossingen, die allang bekend en doorgerekend zijn’, zegt Natuur & Milieu. ‘Wat nodig is, weet iedereen: forse stikstofreductie. Alleen dan ontstaat er ruimte voor natuurherstel, woningbouw en toekomstperspectief voor boeren en ondernemers.’
Herhaling van fouten
Duurzaamheidsorganisatie Urgenda vindt dat het sleutelen aan de ondergrens ‘een heel slecht idee’ is en was. ‘Het is een herhaling van fouten, namelijk meer uitstoten om dat in de toekomst te compenseren. Precies waarom het PAS misging.’
Ook Branchevereniging Bouwend Nederland uit nieuwe kritiek op het kabinetsbeleid na de waarschuwing van de RvS. ‘De Raad van State is glashelder: de rekenkundige ondergrens veranderen zonder vermindering van stikstofuitstoot gaat simpelweg niet. Extra stikstof is een probleem, ongeacht waar het neerslaat’, laat voorzitter Arno Visser weten in een reactie. ‘Het uitblijven van een stikstofaanpak die daadwerkelijk de uitstoot omlaag brengt, zorgt ervoor dat de vergunningverlening niet op gang komt. In dit land wordt geen huis gebouwd zonder vergunning, dus met 22 procent minder vergunningen afgegeven dit kwartaal kun je nagaan hoe onmogelijk het wordt om het woningtekort op te lossen’, zegt Visser.
‘Ook de broodnodige uitbreiding van het stroomnet en de aanleg van infrastructuur wordt geblokkeerd door stikstof. Naast het onopgeloste stikstofprobleem heeft de coalitie een tweede kwestie gecreëerd met grote negatieve gevolgen voor de bouw, namelijk de huurbevriezing. Deze politieke keuzes maken het onmogelijk het woningtekort op te lossen. Het is daarom zaak dat Kamer en kabinet bij de Voorjaarsnota keuzes maken die wél bijdragen aan woningbouw en infra’, aldus Visser.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.