Corona en de Omgevingswet

Je zag het maanden aankomen, toch kwam het onverwacht. Tijdens de piek van het aantal corona-opnames in de ziekenhuizen werd de invoering van de Omgevingswet weer eens uitgesteld.

‘De combinatie van een stevige implementatieopgave en de maatregelen rond het coronavirus heeft grote impact op alle partijen die werken aan de Omgevingswet’, schreef minister Van Veldhoven (Binnenlandse Zaken) op 1 april aan de Tweede Kamer. Daardoor kost invoering van de wet meer tijd dan verwacht. Onverwacht nieuws, omdat het oordeel van het Bureau ICT-Toetsing (BIT) bij het bepalen van de invoeringsdatum doorslaggevend leek. Dat rapporteert pas later dit voorjaar over het voornaamste obstakel voor de invoering: het Digitaal Stelsel Omgevingswet.

Dat oordeel heeft Van Veldhoven niet willen afwachten. Een kritisch gateway review was genoeg. De timing kon niet beter: in alle corona-commotie viel het nieuws buiten de vakspecialisten nauwelijks iemand op. Zo blijft de politieke schade beperkt. Maar die is er natuurlijk wel degelijk. Wie voor de derde keer een wet uitstelt, maakt zich er als ministerie niet betrouwbaarder op. Hoe hard zijn toekomstige deadlines nog? Na het vorige uitstel besloten enkele gemeenten hun voorbereidingen op de wet tijdelijk terug te schroeven. Dat zal gegeven de vele corona-uitdagingen nu niet anders zijn.

Toch zal niemand betwisten dat het uitstel verstandig is. Met een gebrekkig functionerend digitaal loket is de Omgevingswet tot mislukken gedoemd: je kunt geen winkel openen als de kassa niet werkt. Het wetgevingsspoor en de aansluiting van gemeenten op het digitale stelsel blijven eveneens achter bij de planning. Zelfs zonder virus was invoering per 1 januari 2021 onhaalbaar.

Hopelijk kan het uitstel ook worden aangewend voor meer principiële discussies. Een groep juristen trok vorig jaar aan de bel over de door hen gevreesde explosie van gerechtelijke procedures als gevolg van de flexibeler regels van de Omgevingswet. En past die laissez-faire wetgeving überhaupt nog wel, nu van de overheid meer regie op de schaarse vrije ruimte wordt gevraagd? Tijd voor bredere bezinning.