Gemeenten scoren slecht bij milieueffectrapportages

Het aantal aangevraagde milieueffectrapportages (m.e.r.) met belangrijke tekorten is in 2017 significant gestegen. Zeven op de tien werden vorig jaar door de Commissie m.e.r. afgekeurd, tegenover 63 procent een jaar eerder. Vooral gemeenten blijven in gebreke, provincies en rijk doen het beter.

Uitstoot onderschat 

‘We zien dat veel gemeenten worstelen met de effecten van hun uitbreidingsplannen op Natura2000-gebieden’, zegt directeur Veronica ten Holder van de Commissie m.e.r. in een toelichting op het jaarverslag 2017. ‘Ze onderschatten vaak de extra stikstofuitstoot die ruimtelijke plannen teweegbrengen. De effecten daarvan worden vervolgens onvoldoende meegewogen in het m.e.r.’ De kanttekeningen van de commissie resulteerden soms in aangepaste versies van het m.e.r., waarna alsnog 80 procent van de aangeleverde rapportages kon worden goedgekeurd.

Ingewikkelde problematiek
Vooral kleinere gemeenten missen volgens Ten Holder vaak deskundigheid en budget om meteen aan de m.e.r.-eisen te kunnen voldoen. ‘Ze zien die Natura2000-gebieden als ingewikkelde problematiek. Maar ook in bredere zin neemt bij hen de m.e.r.-kennis af. Dat is deels een financiële kwestie. Kleinere gemeenten hebben vaak niet het budget om in een vroeg stadium  een vrijwillig advies  aan te vragen over de gewenste inhoud van het MER: dat werpt al meteen een eerste barrière op.’

Omgevingswet
2017 was ook het jaar dat de eerste gemeenten en provincies onderzochten hoe milieueffectrapportages zich verhouden tot de – samen met burgers en bedrijven - op te stellen omgevingsvisies en omgevingsplannen. Volgens Ten Holder vereist de Omgevingswet een nieuwe wijze van opereren: ‘Een dynamischer m.e.r.-traject met een globale toetsing aan de voorkant en voortdurende monitoring en evaluatie tijdens het uitvoeringsproces.’ Ook onderwerpen als gezondheid en ruimtelijke kwaliteit moeten daarin worden meegewogen.

Pilots
Ten Holder is naar aanleiding van de eerste pilots optimistisch over de mogelijkheden die de per 1 januari 2021 ingaande Omgevingswet biedt. ‘Je merkt dat een groot aantal gemeenten daar al volop mee bezig is. Toch zal het zeker voor kleinere gemeenten een nieuwe uitdaging worden. We willen daar als commissie met het aanbieden van workshops actief op inspelen.’

Iets meer adviezen|
De commissie bracht in 2017 in totaal 168 adviezen uit, negen meer dan in 2016, schrijft ze in haar jaarverslag. Een stijging die vooral voortkomt uit het toegenomen aantal rapporten over nieuwe woonwijken en bedrijventerreinen. Dat steeg van 7 naar 26. Ook windturbineparken werden vorig jaar meer getoetst. Precies de helft van de adviezen  was verplicht. De overige 50 procent werd vrijwillig ingediend.