Nieuwe aanpak versterking erfgoed Groningen

Eigenaren van erfgoed in de provincie Groningen krijgen zelf de regie bij de versterking van hun panden in het door aardbevingen getroffen gaswinningsgebied. In Stedum is een nieuwe aanpak gepresenteerd die moet zorgen voor het behoud van monumenten. Demissionair staatssecretarissen Gunay Uslu (Cultuur) en Hans Vijlbrief (Mijnbouw) gaven samen met verantwoordelijk gedeputeerde Susan Top het startsein voor het proefproject bij een pastorie in het Groningse dorp.

Opdrachtgever

De aanpak komt er op initiatief van de Vereniging Groninger Monument Eigenaren (VGME), in samenwerking met gemeenten, ministeries en de provincie. De eerste vier eigenaren zijn nu begonnen met de versterkingswerkzaamheden, in combinatie met schadeherstel, restauratie en verduurzaming, waarbij ze zelf de opdrachtgever zijn. Ze krijgen vanaf het begin tot het eind professionele ondersteuning van een zelf gekozen restauratiearchitect en aannemer.

'Te versnipperd'

'Het Gronings erfgoed is belangrijk, niet alleen voor Groningers maar voor alle Nederlanders', zegt Uslu. Zij is onder de indruk van het Groningse landschap en de architectuur. 'Dat erfgoed moet behouden blijven', vindt zij. Vijlbrief is blij dat er nu een nieuwe aanpak ligt. Tijdens eerdere bezoeken aan Groningen was hem al duidelijk geworden dat de bestaande regelingen voor herstel en versterking 'te versnipperd' waren.

Erfgoed verpaupert

Door de aardbevingen in de provincie als gevolg van de gaswinning hebben ook veel monumentale panden in Groningen schade opgelopen. Voorzitter van de VGME, Derk Kremer, hoort vaak dat eigenaren gedemotiveerd en afwachtend zijn waardoor het erfgoed volgens hem verpaupert. Met de nieuwe aanpak hoopt de vereniging de eigenaren weer gemotiveerd te krijgen en het versterkingsproces te versnellen. 'Met deze aanpak zit de eigenaar weer op de bok', zegt Kremer, die met zijn vereniging sinds 2017 de belangen behartigt van eigenaren van erfgoed in de provincie.

Duizenden panden

In eerste instantie komen tot halverwege 2026 vijftien panden in aanmerking voor het project, maar uiteindelijk is de aanpak volgens Kremer bedoeld voor duizenden panden in de provincie. 'Het doel is deze nieuwe werkwijze voor alle eigenaren van een rijksmonument, gemeentemonument, karakteristiek of beeldbepalend pand beschikbaar te maken.'

Passievolle mensen

'Dit pakket afspraken maakt het mogelijk dat eigenaren weer met hun panden bezig zijn in plaats van met de bureaucratie', zegt gedeputeerde Susan Top. Ze spreekt van passievolle mensen die zelf goed weten wat er met hun pand aan de hand is. 'Het moet vreselijk voor ze zijn om te zien hoe hard de staat achteruitkachelt en frustrerend dat ze het niet gelijk zelf konden aanpakken.'

Naast de pastorie in Stedum begint nu ook het versterkingsproces bij een woonhuis in Noordbroek, het oude gemeentehuis in Kantens en het huiskamercafé in Westerwijtwerd.