‘Jongere lijdt aan klimaatverlamming’

Hoe klimaatbewust is de Nederlander en wat doen we daar als individuele burgers dan vervolgens mee? Sinds 2019 doet Ipsos I&O het onderzoek ‘Duurzaam denken, duurzaam doen’. Vertaalt de klimaatverandering zich in toenemende zorgen? Of hebben de geringere duurzame ambities van het kabinet-Schoof hun weerslag op het denken en doen van de Nederlander?

Laag

Sinds de eerste meting in 2019 waren de klimaatzorgen van Nederlanders niet zo laag als dit jaar, zo blijkt uit het onderzoek: 61 procent van de Nederlanders maakt zich in 2025 veel of enige zorgen over de uitstoot van broeikasgassen, klimaatverandering en de effecten daarvan op het milieu. In 2022 was dat nog 71 procent.

Weinig impact

Onder 18- tot 24-jarigen dalen de zorgen om het klimaat het rapst. ‘Uit de interviews met jongeren wordt duidelijk dat zij over het algemeen in hun dagelijkse bezigheden niet veel denken aan het klimaat’, zegt onderzoeker duurzaamheid en mobiliteit Maartje van Will. ‘Zij zien andere onderwerpen als de oorlogen in Gaza en Oekraïne het nieuws domineren. En het onderwerp heeft ook weinig impact op hun leven.’

Eigen bijdrage

Ten opzichte van 2023 denken minder Nederlanders dat hun eigen bijdrage aan het klimaat zo minimaal is, dat hun eigen gedrag toch geen impact heeft (35 procent tegenover 31). Men denkt, met andere woorden, dus vaker dat de bijdrage er wél toe doet. Deze verschuiving treedt vooral sterk op onder jongeren. In 2023 dacht 38 procent van de 18- tot 24-jarigen dat de eigen bijdrage aan de klimaatdoelen zo minimaal is, dat het niet uitmaakt wat ze doen of laten. Twee jaar later is dit gedaald naar 20 procent van de jongeren. Zij hebben dus vergeleken met 2023 veel vaker het idee dat hun gedrag er wel degelijk toe doet.

Overweldigd

Hoewel jongeren beter weten wat de duurzame keuzes inhouden dan oudere Nederlanders, voelen ze zich tegelijk vaker overweldigd door de omvang van de klimaatproblematiek. Drie op de tien Nederlanders (29 procent) zien klimaatverandering als een te groot probleem, waardoor ze niet weten waar ze moeten beginnen. Bij de jongeren weten vier op de tien (41 procent) niet goed hoe ze klimaatbewuster kunnen leven. ‘Ook uit de verdiepende interviews die we erover hielden, blijkt dat jongeren leiden aan klimaatverlamming’, geeft Van Will aan.

Niet gedwongen

Een stabiele helft van de Nederlanders (53 procent) wil blijkens het onderzoek niet door de overheid worden gedwongen om duurzame keuzes te maken. Een op de vijf vindt die dwang juist wél oké. Opvallend is dat alleen onder jongeren de afgelopen twee jaar het begrip voor die dwang is toegenomen: van 22 naar 28 procent. Andere leeftijdsgroepen vinden dwang juist minder vaak oké ten opzichte van 2023. De geïnterviewde jongeren zien voornamelijk een rol voor de overheid in het beprijzingsbeleid. ‘We zien dat jongeren weer vaker vliegen’, zegt Van Will. ‘Toch staat een deel van het best open voor alternatieven als de trein, mits de spoortarieven beter met die van de luchtvaart kunnen concurreren.’

Lees het hele verhaal met de bijbehorende grafieken deze week in BB11 (inlog).