Het aantal windturbines in Nederland neemt sinds 2019 gestaag toe, zo blijkt uit onderzoek van het Kadaster. De laatste jaren zit de groei vooral in kleine windmolens (tot 50 meter hoogte) en grote (meer dan 200 meter). Opvallend: precies de helft van de Nederlandse gemeenten heeft geen enkele turbine op haar grondgebied. Expert energietransitie Martin Tillema van het Kadaster gaat op de resultaten in.
In helft gemeenten nog geen enkele windturbine
Ondanks veelvuldig lokaal verzet ertegen, zet de groei van het aantal windturbines in Nederland gestaag door.
Ondanks het feit dat veel burgers zich tegen windturbines verzetten, stijgt het aantal windturbines in Nederland sinds 2019 zeer gelijkmatig.
Martin Tillema: ‘Dat onderschrijf ik. Er is een grote middengroep met turbines van 50 tot 200 meter die vrij stabiel blijft. De groei zit ‘m met name in kleine en heel grote windmolens. Vooral in het noorden staat een aantal kleinere windmolens, met veel hout erin verwerkt, die een lichtere vergunningsprocedure hebben. Die zien we met name bij boerderijen in de provincie Groningen terugkomen en in iets mindere mate ook in Friesland en Overijssel. Grote turbines staan vooral in de recente windparken. De laatste jaren worden daar windmolens met veel meer vermogen geplaatst. Dat zie je terug in de aantallen. In 2019 kende Nederland vijf turbines hoger dan 200 meter; in 2024 waren dat er 400. Een forse stijging.’
Zijn die kleine turbines in het noorden een gevolg van specifiek beleid?
‘Dat durf ik niet te zeggen. Ze zijn ook van noordelijke makelij. Wellicht bedienen de makers in eerste instantie vooral de lokale markt. Maar dat is een beetje gissen.’
De provincies Groningen, Friesland en Flevoland beschikken over veel meer turbines dan de rest. Hoe komt dat?
‘Enerzijds heeft dat te maken met de locatie. Windturbines worden geplaatst op plekken waar het hard waait. Dus zijn de kustprovincies en Flevoland interessante gebieden. Tegelijkertijd hebben provincies verschillend beleid. Groningen wil zich ook nu de gaskraan langzaam dichtgaat blijven profileren als energieprovincie. Flevoland heeft zich nog eerder opgeworpen als dé provincie voor duurzame opwek. Ook de provincie Zeeland heeft nog best wel ambitie voor wind op land. De provincie Zuid-Holland geeft aan dat de provincie drukbevolkt is, maar dat ze zich inzet voor windenergie met behoud van het open landschap. Ook het beleid in Noord-Holland is gericht op met name windenergie, maar wel rekening houdend met de natuur en ruimtelijke kwaliteit.’
Opvallend is dat de helft van de gemeenten helemaal geen turbines op het eigen grondgebied heeft.
‘Dat viel mij ook op. Het is een exact gelijke verdeling: 171 wel en 171 niet. Hoe ik daarnaar kijk? Even door de oogharen heen: je ziet op Texel na de Waddeneilanden ontbreken. Ook in het zuidoosten van Brabant en hele delen van Limburg staan geen windmolens en in Gelderland en Overijssel is het aantal eveneens beperkt. Kijk, gemeenten in Brabant en Limburg zijn qua wind minder interessant en ze hebben van oudsher gemiddeld een kleinere oppervlakte. Dan telt zo’n aantal van 171 zonder turbine ook snel op.’
Een op de drie turbines staat binnen een kilometer van de gemeentegrens. Dat is qua overlast voor de eigen inwoners makkelijker plaatsen, natuurlijk.
‘Dat was ook een beetje de veronderstelling die wij zelf hadden, zowel bij provincie- als gemeentegrenzen. Bij provincies werd dat beeld in het geheel niet bevestigd. Zo’n 88 procent van de windturbines staat best ver van een provinciegrens. Bij een gemeente staat een op de drie er juist wél aan de rand. Maar of dat ermee te maken heeft dat dan de vergunning makkelijker wordt afgegeven, daar heeft het Kadaster geen inzicht in. Gemeentegrenzen hebben van nature vaak een wat landelijker karakter. Dat zou ook een verklaring kunnen zijn.’
Viel u zelf nog iets anders op in de onderzoeksresultaten?
‘De grote afstand van de geplaatste turbines tot natuurgebieden. Dat lijkt in veruit de meeste gevallen dus goed te gaan. Een andere hypothese die ik had, was dat windmolens en zonneparken bij elkaar zouden worden georganiseerd. Vooral vanuit de gedachte dat je zo het elektriciteitsnetwerk beter in balans houdt. Want als de zon niet schijnt, waait het vaker hard en vice versa. Maar de combinatie van zonnepark en windturbines komt best weinig voor.’
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.