Nijmeegse omgevingsdienst rapporteerde gebrekkig

Omgevingsdienst Regio Nijmegen (ODRN) heeft niet gerapporteerd in welke mate vergunningen actueel waren en of ODRN de meest milieubelastende bedrijven (type C inrichting) minimaal één keer per jaar controleerde. Dat blijkt uit het Onderzoek samenwerking gemeente Nijmegen - ODRN type C inrichtingen van adviesbureau Berenschot.

Nooit doorgepakt

Het onderzoek noch het persbericht van de gemeente Nijmegen over het onderzoek rept over fouten bij het toezicht op asfaltfabriek APN. Vorig jaar bleek dat dat toezicht niet deugde. 'Het was al jarenlang helder dat de fabriek maatregelen moest nemen tegen stank en de uitstoot van schadelijke stoffen. De omgevingsdienst en de fabriek hebben dat besproken, maar er is nooit doorgepakt', zei wethouder Wijnia daarover in De Gelderlander van 29 november 2021. 'Waar het precies fout ging, durf ik niet te zeggen. Is de aansturing vanuit de gemeente niet goed, zijn de financiën te krap, is er te weinig goed opgeleid personeel? Dat gaat een extern bureau nu uitzoeken.'

Optimalisatiemogelijkheden

Dat externe bureau, Berenschot, noemt nu als aanleiding van het onderzoek niet het falend toezicht maar dat er 'een beeld (is) ontstaan dat de gemeente en de ODRN beter "in control" moeten zijn bij het realiseren van een veilige en gezonde leefomgeving voor de inwoners.' Vandaar de opdracht om te onderzoeken 'hoe het beleid ten aanzien van vergunningen, toezicht en handhaving (VTH-beleid), het proces van opdrachtverlening en verantwoording, de beschikbare middelen, de uitvoering en de governance zich tot elkaar verhouden en functioneren.' Berenschot moest op zoek naar 'optimalisatiemogelijkheden'.

Exploitatietekort

In het onderzoek concludeert Berenschot nu dat de ODRN zich in 'de governance en de bedrijfsvoering (...) positief (heeft) ontwikkeld.' Daarvoor wijst het adviesbureau op drie zaken. Ten eerste is het exploitatietekort weggewerkt. Ten tweede schreef de accountant in 2020 in zijn verslag 'dat de processen binnen de ODRN in de basis op orde zijn'. En ten derde werkt de omgevingsdienst aan het project Bedrijfsvoering ODRN 2023.

Complex en star

Dit laatste project moet een oplossing geven voor, zo schrijven de onderzoekers, 'het knelpunt dat de ODRN op dit moment honderden producten en diensten heeft waarop uren geschreven worden. Hierdoor is een complex en star systeem ontstaan die het verhinderd (sic) flexibel in te spelen op vragen vanuit de stad of het bestuur.'

Weinig tijd

Berenschot meent 'dat de sturing op output in combinatie met de verzakelijking van de relatie opdrachtgever-opdrachtnemer nog verder verbeterd moet worden.' In interviews werd aangegeven 'dat het principe "afspraak is afspraak" nog beter kan.' Ook is er door 'casusgericht werken (...) weinig tijd (...) voor structurele reflectie op de uitvoering' en weinig ruimte om in te spelen op 'niet-geplande vragen', waar de overschrijdingen van APN blijkbaar ook onder vallen. De gemeente Nijmegen liet de onderzoekers weten dat de monitoringrapportages van ODRN, 'niet geschikt zijn voor een inhoudelijke evaluatie'.

Vertrouwen broos

Weliswaar zijn de onderlinge relaties tussen ODRN en de gemeente 'goed', maar 'tegelijkertijd het vertrouwen broos.' De onderzoekers wijzen ter illustratie naar de kwestie APN waarbij 'wij-zij' gevoelens de kop opstaken. Positief vindt Berenschot dat 'de sleutelfiguren van Nijmegen en de ODRN (...) het "goede gesprek" hierover gaan voeren.'

Aan de slag

De gemeenten en de ODRN, gezamenlijk opdrachtgever van het onderzoek, 'omarmen de uitkomsten van het onderzoek' en 'gaan aan de slag met de aanbevelingen'. Daarbij hoort het 'onderzoeken wat er aanvullend nodig is om de huidige afspraken te verbeteren'.