Als woensdag werkelijk het hitterecord van 39 graden wordt bereikt, staat het onderwerp ongetwijfeld weer even bovenaan de agenda’s: Hittestress. Met groenmaatregelen kunnen gemeenten oververhitting in de stad tegengaan.
Groene omgeving helpt tegen hittestress
Met groenmaatregelen kunnen gemeenten oververhitting in de stad tegengaan. Michiel Brink van Royal HaskoningDHV schreef het handboek 'Tegen…
Oververhitting
Hittestress is iets individueels, zegt Michiel Brink van Royal HaskoningDHV , die onlangs het handboek 'Tegen de Hitte' schreef. ‘De een kan beter tegen warmte dan de ander, in zuidelijker landen zijn mensen er fysiek beter op ingesteld. Wie slecht tegen hoge temperaturen kan, kan last krijgen van hittestress. Dat loopt uiteen van slecht kunnen slapen tijdens warme nachten tot oververhitting van het lichaam die leidt tot hitteberoerte.’
Zinderende binnenstad
In de stad ben je in dat geval nog slechter af dan op het platteland. Overdag is de luchttemperatuur in de zinderende binnenstad ongeveer even hoog als onder de brandende zon op de akkers, schetst Brink. Maar het kleine zuchtje wind dat je op het platteland nog als verkoelend ervaart, ontbreekt in de stad. Daarnaast is er in de stad naast directe zonnestraling ook sprake van stralingswarmte van gebouwen. ‘De luchttemperatuur is in de stad niet per se hoger, maar de ervaren temperatuur wel. Daar hebben mensen last van. Vooral ’s nachts, wanneer het in de stad minder afkoelt.’
Groene daken en gevelgroen
In het Europees onderzoeksproject ‘Functioneel groen’ is in kaart gebracht wat groen kan opleveren voor het klimaat en de luchtkwaliteit in de stad. Het boek van Brink doet gemeenten daarvoor handreikingen. Groene daken helpen uiteraard, maar ook gevelgroen is een mogelijkheid. ‘Iedereen kent klimop, maar er zijn meer constructies om gevels te vergroenen, bijvoorbeeld als er geen ruimte is om bomen te planten. Het heeft bovendien een isolerende werking voor het gebouw.’
Bomen niet altijd goed voor luchtkwaliteit
Bomen planten werkt ook positief voor het leefklimaat in de stad. Maar voor de luchtkwaliteit is het niet altijd een verbetering, blijkt uit hetzelfde Europese onderzoek. Eerder bleek ook al in Amsterdam dat bomen in drukke verkeersstraten er juist voor zorgen dat uitlaatgassen blijven hangen.
Hele gemeente bekijken
Brink pleit er daarom voor dat gemeenten de maatregelen voor klimaat en luchtkwaliteit in samenhang nemen. ‘Groen heeft veel kwaliteiten. Dakgroen is ook goed voor het opvangen van regenwater, en groene schoolpleinen maken kinderen verdraagzamer. Maar veel bomen kunnen ook een verkoelend briesje tegenhouden. En er kan reden zijn om vanuit cultuurhistorisch oogpunt een open ruimte in de stad open te laten. De bewustwording over al die aspecten dringt langzaam bij gemeenten door. Nu moet de volgende stap gezet worden om de inzet van groen op het niveau van de hele gemeente te bekijken.’
Reacties: 6
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Bomen zorgen ook voor schaduw. Beter dan (uitval-)zonneschermen aan de wand, en zeker koeler dan als je een zonnescherm op de wand of aan de binnenkant (luxaflex, lamellen) van het raam hebt.
We moeten niet gaan overdrijven. De ene dag in het jaar dat het zo warm is. Overmorgen regent het weer.
Wat nu nog incidenteel voorkomt - extreme hitte - zal als maar de helft van de voorspelde klimaatverandering doorzet ieder jaar een paar keer voorkomen. Steden worden dan hitte-eilanden, waar het 's nachts wel 7 graden warmer zal zijn dan in het omringende open gebied. Daar kunnen mensen met longaandoeningen, ouderen en kinderen erg veel last van krijgen. In 2003 stierven bijvoorbeeld in Frankrijk 50.000 mensen vroegtijdig als gevolg van de extreme hitte: dat is ons voorland, als we niets doen.
Nú maatregelen nemen is veel goedkoper dan wachten tot het zo ver komt. Daarom gaan de coalities klimaatbestendige stad aan Deltacommissaris en minister I&M adviseren kennis over wat werkt beter te verspreiden en te stimuleren dat er lokale samenwerking ontstaat tussen overheden, bedrijven, organisaties en burgerinitiatieven.
Het gaat dan niet alleen om hittestress, maar ook om het bestrijden van zo iets:
http://www.youtube.com/watch?v=AtEIerVFC3Y
Klimaatverandering betekent vooral dat de extremen extremer worden. Dat is vaak lastig, steeds vaker zeer schadelijk (zie de overstromingen in Duitsland) en soms dodelijk, zoals in 2003. Bagatelliseren heeft geen zin meer!
Voor waterschappen is hittestress enigzins naast de kerntaak. Toch spelen wij hierin ook een rol van betekenis. Maak binnen de integrale aanpak van de stedelijke omgeving de goede verbinding tussen groen en blauw. Neem daarbij ook ondergrond mee. Naast gemeenten is daarvoor van belang dat de waterschappen de handschoen oppakken samen met gemeenten.
project is nu afgerond, maar voor meer informatie zie: www.functioneelgroen.nl
Mooi en informatief boekwerk, complimenten! Hopelijk werkt dit inspirerend voor gemeenten en andere stakeholders om aan de slag te gaan.
Een drempel is in veel gevallen nog: wat is de effectiviteit van maatregelen in specifieke situaties (en als dat bekend is: de kosteneffectiveit). Momenteel werken WItteveen+Bos, KNMI en Wageningen Universiteit aan een methode om de effecten van maatregelen te kwanitificeren en af te wegen tegen de kosten&baten. Wordt vervolgd.