Bewonersinitiatieven verdienen een structurele plek
Praktische lessen voor gemeenten.
Bewonersinitiatieven vormen het vliegwiel van de energietransitie. Onze opdracht, én die van gemeenten, is dat vliegwiel te smeren, niet vast te houden.”
Roel Woudstra, directeur Buurkracht blikt terug op jaaroverzicht 2024 van de Participatiecoalitie.
Een stevig fundament, maar de lat ligt hoger
Het jaaroverzicht 2024 van de Participatiecoalitie laat zien dat de vijf partners: Buurkracht, HIER, Natuur en Milieufederaties, Energie Samen en LSA bewoners, hun positie als aanspreekpunt voor overheden hebben verstevigd en in staat zijn om bewoners niet alleen te betrekken bij beleidsvorming, maar hen ook zélf het verschil laten maken in hun buurt of wijk.
De bewezen kracht van buren
Download nu het Buurkracht magazine met de resultaten van de nationale buurkracht monitor 2025.
Roel noemt dat bemoedigend, maar plaatst meteen een kanttekening: “Een stevige tafel is mooi, maar pas als er continu brood op ligt gaan mensen eraan zitten. We moeten het fundament nu benutten om bewonersinitiatieven stabiel te voeden met structuur, middelen en vertrouwen.”
De bewezen kracht van buren
Download nu het Buurkracht magazine met de resultaten van de nationale buurkracht monitor 2025.
Fijnmazigheid én effectiviteit
In 2024 slaagde de coalitie erin om nationale programmalijnen (Aardgasvrije wijken en Regionale energie strategieën) via de netwerken van partners direct om te zetten in lokaal passende acties. Roel ziet dat als een bevestiging van de Participatiecoalitie-filosofie: “Wij geloven in de kracht van bewoners die precies weten wat er leeft in hun straat. Maar fijnmazigheid is pas effectief als gemeenten meebewegen: denk mee, regel budget en blijf langere tijd aanwezig. Alleen dan groeit een losse (buurt)actie door tot een volwassen beweging.”
Op de hoogte blijven?
Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief met inspirerende verhalen uit de buurt of voor onze professionals-nieuwsbrief over bewonersparticipatie. Inschrijven.
Magazine: 10 jaar Buurkracht
Lees nu ons magazine over de mijlpalen en toekomstvisie van Buurkracht.
Lokale eigenaarschap
De resultaten laten zien hoe initiatieven ‘van onderop’ uitgroeien tot bredere bewegingen in de wijk. Niet alleen bestaande bewonersinitiatieven zijn versterkt, maar er ontstonden ook nieuwe initiatieven die voortkomen uit de kracht en betrokkenheid van bewoners zelf.
Op de hoogte blijven?
Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief met inspirerende verhalen uit de buurt of voor onze professionals-nieuwsbrief over bewonersparticipatie. Inschrijven.
Roel onderbouwt dit met de praktijk: “In Bleskensgraaf zagen we eerder een dorpsteam uitgroeien tot energiecoöperatie. Dat lukte omdat de gemeente vanaf dag één vertrouwen gaf, maar óók duidelijke kaders bood. Werk echt sámen met een bewonersinitiatief. Dan ontstaat eigenaarschap en dát versnelt de energietransitie.”
Magazine: 10 jaar Buurkracht
Lees nu ons magazine over de mijlpalen en toekomstvisie van Buurkracht.
Diversiteit en meerstemmigheid: participatie is geen ‘one size fits all’
De coalitie werkte in 2024 aan uiteenlopende thema’s, van aquathermische opslag tot een klusbrigade, en zocht bewust aansluiting bij ondervertegenwoordigde groepen. Roel: “De energietransitie raakt iedereen, maar verduurzamen is een thema waar mensen niet altijd direct enthousiast van worden. Om de buurt in beweging te krijgen starten we bij Buurkracht vaak met een ander thema of een kleinere sociale actie, zoals afvalprikken, een warmte-wandeling of een regentonactie.”
Knelpunten: vertrouwen en voorspelbaarheid
De Participatiecoalitie signaleert dat langdurige samenwerking en bestuurlijke voorspelbaarheid randvoorwaardelijk zijn voor succes, maar nog onvoldoende geborgd. Roel is duidelijk: “Vertrouwen is geen zachte factor, het is harde infrastructuur waar je serieus aan moet werken. Het komt te voet en gaat te paard. Zorg voor een duidelijk aanspreekpunt, stel een meerjarig participatiebudget beschikbaar en borg het in beleid.”
Wat betekent dit voor gemeenten?
De bevindingen uit het jaaroverzicht zijn te vertalen naar drie praktische lessen:
Roel vat samen: “Als gemeenten en buurteams elkaar vinden in gelijkwaardigheid, beleid én buurtkennis, wordt de energietransitie een gedeeld verhaal in plaats van een opgelegd script. Nu is het tijd om door te pakken. Wij blijven buurteams begeleiden tot ze zelfstandig draaien, maar vragen gemeenten om twee beloftes: wees voorspelbaar en wees present. Dat zorgt voor buurten waar de energietransitie dóór en mét bewoners vorm krijgt.”
Roel lacht: “En dan ontbreekt er in dit rijtje eigenlijk nog een hele belangrijke les. Maak gebruik van Participatiecoalitie en de verschillende expertises die de coalitiepartners hebben. Je hoeft het vliegwiel namelijk niet zelf uit te vinden.”
Samen sturen op een rechtvaardige energietransitie
De kracht van de Participatiecoalitie zit in het verbinden van werelden die elkaar nodig hebben: lokaal initiatief en beleidspraktijk. Vanuit de overtuiging dat de energietransitie alleen slaagt als bewoners vanaf het begin kunnen meedenken, meebeslissen én meedoen, werken de coalitiepartners aan een democratisch, inclusief en gedragen proces. Of het nu gaat om de weg naar aardgasvrij, hernieuwbare opwek of klimaatadaptatie: het begint bij vertrouwen, lokale zeggenschap en maatwerk dat past bij de buurt. Juist in deze gezamenlijke beweging schuilt de sleutel tot een rechtvaardige transitie die niet over mensen heen, maar mét mensen wordt vormgegeven.
Meer lezen?
Lees het jaaroverzicht van de Participatiecoalitie en download de
De bewezen kracht van buren
Download nu het Buurkracht magazine met de resultaten van de nationale buurkracht monitor 2025.
Op de hoogte blijven?
Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief met inspirerende verhalen uit de buurt of voor onze professionals-nieuwsbrief over bewonersparticipatie. Inschrijven.
Magazine: 10 jaar Buurkracht
Lees nu ons magazine over de mijlpalen en toekomstvisie van Buurkracht.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.