Zeven jaar lang schreef ik in het Financieele Dagblad over hoe de woningmarkt een groeiende ongelijkheid tussen rijk en arm veroorzaakt. Simpelweg omdat de stijging van de woningprijzen de loonontwikkeling ruimschoots overtreft. Hele generaties starten daardoor niet met een eigen woning, en huurders blijven voor altijd huurders. Wij zijn een praktisch land: wij willen bouwen, bouwen, bouwen — in keurige verhoudingen van sociale, middeldure en dure woningen. Maar het gaat om méér. Als starters niet met hun eigen salaris, maar alleen met ouderlijke hulp een woning kunnen kopen, dan is er iets grondig mis.
Bewoners dragen zelf bouwlocaties aan: groots in betekenis
In een uniek experiment nodigde de gemeente Almere wijkbewoners uit om zelf bouwlocaties in hun buurt aan te dragen voor zichzelf of familie
Deze jongvolwassenen komen niet in aanmerking voor een sociale woning. Ze zijn geboren, getogen en werkzaam in prijzige woonregio’s. Zij wonen nog thuis en hebben geen ouders die kunnen bijspringen. Ze vormen de ruggengraat van onze samenleving, maar hun leven staat op pauze. Ze stellen belangrijke levenskeuzes, zoals samenwonen en kinderen krijgen, uit. Er wordt fiscaal, met subsidies en vergunningen gesleuteld aan de grond- en woningmarkt, maar het schiet niet op. Is er een alternatief? Een sleutel die we nog niet kennen?
Als starters alleen met ouderlijke hulp een woning kunnen kopen, dan is er iets grondig mis
Met het experiment 'Bouwen door de Buurt' nodigde de gemeente Almere wijkbewoners uit om zelf bouwlocaties in hun buurt aan te dragen voor zichzelf of familie. Daarbij namen zij ook de participatie met de buurt ter hand. Dit is uniek in Nederland. Er volgden locatievoorstellen op eigen percelen en op openbaar gebied. Verschillende initiatiefnemers gingen samen verder op een gemeentelijke groenstrook. Twee jaar na de uitnodiging hadden zij een verkavelingsplan dat paste bij hun portemonnee en een aanvraag om planologisch af te wijken. Een jaar later stemde de gemeenteraad in met de woonbestemming voor de gevonden strook. Dat is voor Nederlandse begrippen razendsnel: er was één zienswijze en niemand tekende beroep aan. De initiatiefnemers bouwen er volgend jaar hun woning en zorgen bovendien voor biodiversiteit.
Het zijn starters — werkzaam in het onderwijs, de zorg en bij het spoor — en gepensioneerden die in hun eigen buurt een levensbestendige woning bouwen. Deze vorm van verdichting is meer dan woningbouw: het is maatschappelijke winst. Het is een nieuwe vorm van woningbouw waaruit is getest en geleerd.
De methode is volgens de bestaande procedures verlopen en kansrijk om elders toe te passen. Het kan een vorm van verdichting zijn via erfbebouwing of op plekken die wijkbewoners als sociaal onveilig of ‘kijkgroen’ ervaren. Denk ook aan het ‘straatje erbij’ en de ‘onderbenutte parkranden’, zoals deze door het Planbureau voor de Leefomgeving zijn onderzocht en gekwantificeerd.
Bouwen door de Buurt is een werkwijze voor gemeentebesturen die niet terugdeinzen voor verbetervoorstellen van hun inwoners. We weten niet beter dan dat het lastig is om via verdichting tot een serieuze bouwstroom te komen. De buurt komt in verzet en regels beperken de ruimte. Bij het experiment Bouwen door de Buurt is het echter gelukt. Daarom is het, alhoewel klein in getal, groots in betekenis.
Jacqueline Tellinga, gebiedsontwikkelaar
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.