Een melder heeft invloed op de toon en de woorden van een melding. Die invloed brengt verantwoordelijkheid mee richting de beklaagde en de organisatie, omdat de manier van melden kan bepalen of er ruimte ontstaat voor herstel of juist voor verharding en strijd. Als melder kun je kiezen hoe je je grens aangeeft. Dat mag duidelijk en eerlijk zijn, maar zonder de melding tot machtsmiddel te maken. Alleen dan kan een melding bijdragen aan verandering.
Verantwoordelijkheid: hét integriteitswoord van 2025
Terugkijkend op 2025 bombardeer ik ‘verantwoordelijkheid’ tot het integriteitswoord van dit jaar.
Dan de beklaagde. Hoe voer je verweer? Het recht om jezelf te verdedigen staat buiten kijf, maar brengt – zeker voor leidinggevenden – een bredere verantwoordelijkheid met zich mee. Wat is de impact op anderen? Verantwoordelijkheid betekent hier de bereidheid om verder te kijken dan het eigen gelijk en ruimte te laten voor zelfreflectie, zonder dat het altijd noodzakelijk is om schuld te erkennen. Juist met die balans kan een verweer bijdragen aan mogelijk herstel.
Het is evident dat je als werkgever een verantwoordelijkheid hebt bij meldingen over grensoverschrijdend gedrag. Zorgvuldig handelen, zonder direct partij te kiezen, is essentieel, maar je kunt je niet verschuilen achter procedures alleen. Verantwoordelijkheid betekent omgaan met onzekerheid, luisteren naar alle betrokkenen en erkennen dat een melding ook iets zegt over de organisatiecultuur en het eigen handelen of nalaten. Het vraagt bereidheid tot reflectie en het besef dat je onderdeel bent van het systeem waarin iets kon ontstaan. Door die verantwoordelijkheid serieus te nemen, kan een melding leiden tot leren en verbetering.
En wat te denken van de onderzoeksbureaus? Zolang heldere en bindende regels (nog) ontbreken, rust er een zware verantwoordelijkheid op deze bureaus zelf. Die verantwoordelijkheid houdt in dat zij niet uitsluitend handelen vanuit commerciële overwegingen, maar actief waken over kwaliteit en onafhankelijkheid. Dat begint met het beschikken over de vereiste vergunning op grond van de Wet particuliere beveiligingsorganisaties en recherchebureaus en strekt zich uit tot het naleven van interne regelingen van de opdrachtgever en fundamentele beginselen als hoor en wederhoor, zorgvuldigheid en privacybescherming. Juist bij dit type onderzoek is verantwoordelijkheid de kern van professioneel handelen.
De keuzes die je maakt hebben directe impact op de betrokkenen
Voor professionals zoals vertrouwenspersonen, mediators en advocaten draait alles om verantwoordelijkheid. De keuzes die je maakt hebben directe impact op de betrokkenen. Het gaat niet alleen om het volgen van het juridische kader, maar om een bewuste afweging van hoe je recht doet aan zowel het proces als de personen daarin. Soms is een onderzoek passend, soms een begeleid gesprek of mediation. Hoe je je opstelt, welke toon je kiest en welke middelen je inzet: het zijn geen neutrale beslissingen. Juist de bewuste omgang met invloed en keuzevrijheid, met oog voor zowel recht als menselijkheid, vormt de kern van professionele verantwoordelijkheid.
Dan de rol van de media. In integriteitskwesties, zeker binnen organisaties met een publieke of maatschappelijke rol, is media-aandacht onvermijdelijk en kan deze het proces sterk beïnvloeden. Dat legt een grote verantwoordelijkheid bij journalisten: zorgvuldig balanceren tussen nieuwswaarde en eerlijkheid, zeker wanneer slechts één kant van het verhaal beschikbaar is of als informatie bewust wordt gelekt. Het sturen van beeldvorming door melders of beklaagden kan de dynamiek kleuren, maar media mogen zich hier niet door laten manipuleren. Verantwoordelijk handelen betekent verhalen brengen mét context en met besef van de impact op zowel personen als proces.
Tot slot onze eigen rol, die van ons als mensen. Ik verbaas mij over het gemak waarmee we op social media reageren op individuele kwesties, vaak zonder ook maar één detail ervan te kennen. Regelmatig gebeurt dat ook nog om het eigen ‘product’ te promoten: een tool, een boek of een dienst. We buitelen over elkaar heen bij berichten over bekende Nederlanders die zich grensoverschrijdend zouden hebben gedragen. Maar zijn we ons er ook van bewust dat we in de ene situatie luid pleiten voor onafhankelijk onderzoek, terwijl we in een andere situatie klakkeloos uitgaan van de juistheid van wat geschreven wordt, zonder dat zo’n onderzoek heeft plaatsgevonden? Bewustzijn van onze eigen verantwoordelijkheid is essentieel.
Verantwoordelijkheid. Hét integriteitswoord van 2025
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.