Vuurwerkverbod op komst – maar wanneer?

De jaarwisseling in Nederland wordt traditioneel gevierd met vuurwerk, maar dat brengt aanzienlijke risico’s met zich mee. Tijdens de afgelopen jaarwisseling werden 224 politieagenten en 44 andere hulpverleners slachtoffers van fysiek geweld. Daarnaast meldden spoedeisende-hulpafdelingen en huisartsenposten gezamenlijk 1.162 vuurwerkslachtoffers, waarvan 39% jonger dan 16 jaar. En kwamen twee personen, een van 14 en een van 46 jaar, om het leven. Bovendien bedroeg de particuliere verzekerde schade rond de jaarwisseling ongeveer 16 miljoen euro.

In een reactie op deze zorgwekkende cijfers heeft de Tweede Kamer ingestemd met een algeheel vuurwerkverbod. Wat nog niet vaststaat, is het moment van invoering. Gaat het verbod in per komende jaarwisseling, of pas in 2026-2027? Voor gemeenten betekent die onzekerheid dat voorbereiding essentieel is, in beide scenario’s. Hieronder schetsen we wat gemeenten in elk van die situaties te wachten staat – en hoe ze daarop kunnen anticiperen.

Scenario 1: Invoering per komende jaarwisseling

Als het vuurwerkverbod al bij de komende jaarwisseling wordt ingevoerd, betekent dat voor gemeenten een race tegen de klok. De handhavingscapaciteit is beperkt, communicatiecampagnes moeten snel opgestart worden, en er is nauwelijks tijd voor afstemming met partners en buurgemeenten.

Mogelijke risico’s:

• Toename van illegaal vuurwerkgebruik
  Dat vaak gevaarlijker is dan consumentenvuurwerk.
• Grote kans op maatschappelijke onrust
  Weerstand onder vuurwerkliefhebbers, spontane protestacties of confrontaties.
• Verplaatsing van overlast 
  Naar buurten of gemeenten met minder toezicht – zogenaamd vuurwerktoerisme.
• Beperkte slagkracht bij handhaving
  Bewijs vereist vaak heterdaad, terwijl boa’s en politiecapaciteit al onder druk staan.

Wat gemeenten nú kunnen doen:

• Hotspots in kaart brengen
  En inzetten op gerichte handhaving met preventieve controles.
• Slim gebruik van technologie
  Zoals cameratoezicht en drones.
• Bewustwording en preventie
  Door in gesprek te gaan met scholen, wijkteams en jongerenwerk.
• Zorgen voor snelle en zichtbare sanctionering
  Bijvoorbeeld via bestuurlijke boetes of lik op stukbeleid.
• Samenwerking met buurgemeenten 
  Om verplaatsingseffecten en ongelijkheid te voorkomen.

Scenario 2: invoering per jaarwisseling 2026 – 2027

Een latere invoering geeft gemeenten lucht, maar brengt ook nieuwe uitdagingen met zich mee. De ‘laatste keer dat het mag’-mentaliteit zorgt mogelijk voor een escalerende jaarwisseling, waarin de spanningen juist oplopen.

Mogelijke risico’s:

• Verhoogd risico op geweld en ongeregeldheden
  Oproepen via sociale media om nog één keer groots uit te pakken.
• Wraakacties tegen hulpverleners
  De agressie tegen politie, brandweer en ambulancemedewerkers die we iedere jaarwisseling zien, kan juist toenemen.
• Meer letsel en schade
  Druk op de zorg, extra herstelkosten voor gemeenten.
• Verwarring bij inwoners 
  Over wat wanneer wel of niet mag.
• Ongelijke regels 
  Tussen gemeenten zorgen voor handhavingsproblemen bij de grenzen.

Wat gemeenten nú kunnen doen:

• Een duidelijke communicatiecampagne starten
  Over de huidige regels én wat eraan komt.
• Werken aan lange termijn-gedragsverandering
  Met campagnes gericht op jongeren, sportclubs en scholen.
• Opstellen van handhavingsplannen en draaiboeken
  Hiervoor tijd nemen in samenwerking met politie, OM en veiligheidspartners.
• Nu al starten met voorbereidingen op alternatieve vieringen
  Zoals centrale vuurwerk- of lichtshows.
• Afspraken maken met buurgemeenten 
  Over grensoverschrijdende samenwerking en toezicht.

EIFFEL helpt

Of het vuurwerkverbod nu per 2025 of pas in 2026 ingaat: veel gemeenten hebben tijdelijk extra capaciteit nodig. Team Veiligheid van EIFFEL biedt snel inzetbare professionals op het gebied van beleidsontwikkeling, communicatie, veiligheid en projectleiding.

Bij een invoering in 2025 draait alles om snelheid: wij helpen gemeenten om in korte tijd een gedragen beleidslijn neer te zetten, samen te werken met veiligheidspartners en een heldere communicatiestrategie uit te rollen.

Wordt het 2026? Dan ondersteunen wij bij de voorbereiding van een strategisch gefaseerde invoering, het beheersen van risico’s in 2025 én het ontwikkelen van duurzaam beleid dat doorwerking heeft in communicatie, handhaving en gedragsverandering.