Er zijn tekenen van economisch herstel, de AEX-index vertoont een stijgende lijn en het consumentenvertrouwen lijkt ook groeiende, als we tenminste de verkoopcijfers voor de Kerstdis en het oudejaarsvuurwerk als leidraad nemen. De optimisten onder ons krijgen weer eens gelijk: de soep wordt hier nooit zo heet gegeten als ze wordt opgediend.
Crisis, what crisis?
Er klink hier en daar iets van teleurstelling door, in de economische jaaroverzichten zoals ze de afgelopen dagen in de kranten hebben…
Het is bepaald slecht nieuws voor de voormannen van het kabinet. Waar hun ambtenaren bezig zijn met het uitdenken van ombuigingen van meer draconische omvang, lijkt de legitimering voor zulke forse ingrepen verder te zoeken dan ooit. Het zal Balkenende en Bos nog zwaar vallen om uit te leggen – laat staan, geaccepteerd te krijgen – dat de verworven zekerheden op de helling moeten, als voor de meeste onderdanen al lang niet meer het idee opgaat dat ze onderdeel zijn van de zwaarste economische crisis sinds de beurskrach van 1929.
Het bijna oudtestamentisch woordgebruik waarmee het kabinet aan het begin van het jaar voorspelde dat de oude tijden nooit meer zouden terugkeren – zei premier Den Uyl ooit niet hetzelfde bij het uitbreken van de oliecrisis begin jaren zeventig – zal steeds minder indruk maken.
Om maar te zwijgen over het door sommige wetenschappers voorspelde louterende bijeffect van de crisis. De hoop dat ze zou bijdragen aan een andere manier van denken over de verhouding tussen rijke en ontwikkelingslanden. Dat ze zou leiden tot een radicaal andere benadering van milieuvraagstukken. Dat ze ervoor zorgt dat er fundamenteel wordt nagedacht over een andere verdeling en inrichting van de voedselproductie. Dat ze – ook al heel mooi – zou leiden tot een groeiend moreel besef onder bankiers en bestuursvoorzitters, waardoor abrupt een eind zou komen aan de praktijk van het ‘bonaneren’.
Helaas, niets van dat al. De roep om toch vooral te snoeien op ontwikkelingshulp is luider dan ooit, “Kopenhagen” is hoogstens op papier een succes en de bonus is weer helemaal terug van weggeweest.
Velen zullen in deze dagen de hoop uitspreken dat de positieve trend van de afgelopen maanden zich in 2010 doorzet. Dat de crisis in ook snel door de Wereldbank, de IMF en Noud Wellink officieel gesloten en afgerond wordt verklaard. Maar af en toe denk ik wel eens: het zou in sommige opzichten helemaal niet verkeerd zijn als ze volgend jaar écht zou beginnen.
Ad Burger
