Foutje, bedankt!

Sommige goede ideeën ontstaan door goed na te denken, andere per ongeluk. Onbedoeld. Eigenlijk is het een foutje maar per ongeluk blijkt het een goed idee. Zo’n foutje dat per ongeluk een goed idee blijkt, komt uit de doeluitkering ‘transitievergoeding regionale openbaarvervoerconcessies 2023’ van staatssecretaris Heijnen van infrastructuur. Een vrij onbekende doeluitkering, al omvat hij maximaal 104 miljoen euro. Het goede idee zit in de financiële verantwoording daarvan.

De gemeenten en provincies moeten in elke jaarrekening de besteding van elke doeluitkering verantwoorden aan het ministerie. Zo ook bij deze 104 miljoen euro. Dat kan bij deze doeluitkering tot en met 31 december 2025. Tot zover is het een doodgewone doeluitkering.

Tot enkele weken geleden, toen het ministerie een toelichting gaf op de verantwoordingsregels van deze doeluitkering. Daarbij gaf het ministerie opeens een heel bijzondere uitleg aan de bepaling ‘verantwoorden kan tot en met 31 december 2025’, namelijk: ‘verantwoorden hoeft niet in de jaarrekening 2023 maar pas in de jaarrekening 2024’. Bij elke doeluitkering geldt dat er elk jaar verantwoording moet komen. En dan bij deze niet? Dat moet een foutje zijn. Echt, het is zo nooit bedoeld. Maar het is wel een goed idee. Het kost de gemeenten en provincies veel tijd en geld om elk jaar elke doeluitkering te verantwoorden. Ook de accountant moet ernaar kijken. Als dat alles niet elk jaar hoeft, is dat heel gunstig.

Dit goede idee kan veel breder worden toegepast. Bijvoorbeeld bij diverse doeluitkeringen voor de aanleg van infrastructuur en de bouw van woningen. Daar krijgen de gemeenten en provincies soms tien jaar de tijd voor. Tot nu toe moeten ze elk jaar verantwoorden wat ze daarvan uitgegeven hebben. Maar wat heeft dat voor zin? De eerste jaren wordt er altijd weinig uitgegeven, dan worden namelijk de vergunningen geregeld.

Die bestedingen zeggen niets over de voortgang. Bij veel doeluitkeringen is het daarom een goed idee om niet elk jaar de besteding van dat jaar te verantwoorden maar alleen aan het einde de hele besteding, over de hele periode. Dat scheelt veel tijd en geld. En, extra voordeel, het maakt de totale besteding voor de gemeenten en provincies zelfs veel inzichtelijker dan tien afzonderlijke jaarverantwoordingen.