Begrotingsadvies VNG: neem voorsprong op jeugdzorggelden

De VNG bepleit in een nieuw begrotingsadvies dat gemeenten hun best doen om in ieder geval voor boekjaren 2026 en 2027 een sluitende begroting aan te leveren, maar wel de consequenties van noodzakelijke bezuinigingen duidelijk benoemen. Dat helpt de gemeentekoepel in de toekomstige gesprekken met het rijk, die voorlopig nog niet zijn afgerond. Om de begroting rond te krijgen adviseert de VNG gemeenten om een voorschot te nemen op extra jeugdzorggelden die mogelijk worden verstrekt.

Compensatie 2023 en 2024

Er spelen volgens de VNG nog een aantal belangrijke discussies tussen gemeenten en het rijk. Zo hangt de mogelijkheid voor een juridische procedure vanuit de VNG nog steeds boven de markt. Die wordt doorgezet wanneer het rijk ervoor kiest om niet met terugwerkende kracht 50 procent van het jeugdzorgtekort over de jaren 2023 en 2024 te compenseren. Dat betreft een incidenteel bedrag van 728 miljoen euro. Daarnaast is er ondanks de incidentele middelen uit de voorjaarsnota ook nog steeds onzekerheid over de jeugdzorggelden in de toekomst.

Wel sluitend

Vanwege die onzekerheid voelt de VNG zich geroepen om gemeenten dit jaar wederom een begrotingsadvies toe te sturen. Dit keer is het advies milder dan in 2023. Toen adviseerde de gemeentekoepel haar leden om realistisch te begroten, hetgeen naar verwachting zou leiden tot ‘duidelijke tekorten’ in de meerjarenramingen van 2026 en 2027. Nu, twee jaar later, is het advies juist om voor die jaren een sluitende begroting aan te leveren.

Verscherpt toezicht voorkomen

‘We kiezen ervoor te adviseren in elk geval 2026 én 2027 te sluiten, zodat de toezichthouder van de provincie de gemeente niet onder verscherpt toezicht zet door 2026 te sluiten en een net geformeerd college in de loop van 2026 niet direct in de bezuinigingsmodus moet voor 2027’, zo leest het begrotingsadvies.

Druk opvoeren

Dat neemt niet weg dat de VNG wil dat gemeenten duidelijk communiceren over de keuzes die zij noodgedwongen hebben moeten maken. ‘Benoem de financiële en inhoudelijke consequenties van noodzakelijke bezuinigingen en/of lastenverzwaring, ook van ombuigingen die eerder zijn ingezet. Maak inzichtelijk op welke dossiers in het medebewind er meer wordt uitgegeven dan we van het rijk ontvangen. Deze informatie gebruiken we voor onze verdere gesprekken met het rijk.’

Voorsprong op jeugdzorggelden

Verder adviseert de VNG om de 728 miljoen euro compensatie voor de jeugdzorgtekorten, die gelden waarover de gemeentekoepel dreigt met een rechtszaak, alvast te benutten. Bij voorkeur om het jeugdstelsel te verbeteren. Ook stelt de VNG voor dat gemeenten alvast middelen opnemen die waarschijnlijk in de toekomst worden verstrekt naar aanleiding van het tweede advies van de commissie Van Ark. Het opnemen van deze posten is wel een risico, maar dat moet dan maar worden opgenomen in de risicoparagraaf.