AI vereist meer bestuurlijke afweging
Zorgelijke innovatie
Het is een patroon dat zich overal herhaalt: technologie die plotseling zichtbaar wordt, roept weerstand op.
In Santa Monica, Californië, halen bewoners nachten door. Niet vanwege feesten en partijen, maar door de zelfrijdende taxi’s van Waymo. Zo’n driehonderd autonome voertuigen rijden af en aan naar laadstations die pal naast woonhuizen liggen.
Wat bedoeld is als innovatie, klinkt als overlast: piepende signalen, felle lichten tot diep in de nacht. Het stadsbestuur kan er weinig aan doen. Vergunningen voor de voertuigen worden op staatsniveau geregeld. Het bestuurlijke vacuüm laat bewoners boos en machteloos achter.
Het is een patroon dat zich overal herhaalt: technologie die plotseling zichtbaar wordt, roept weerstand op. Van robottaxi’s in San Francisco tot gesloopte ANPR-camera’s in Londen en protesten tegen 5G-masten in Rotterdam. Burgers voelen zich niet gehoord en niet betrokken en slaan aan het saboteren. Ook bij de overheid sluipt technologie naar binnen zonder maatschappelijke afweging. Steeds meer gemeenten experimenteren met AI-toepassingen, van CoPilot tot anonimiseringtools. Meestal zonder heldere richtlijnen, toetsing of transparantie vooraf. En ook zonder zicht op de energie die zo’n tool verbruikt.
De parallel met Santa Monica ligt voor de hand. Ook bij ons gaat technologie sneller dan bestuur. Er is geen helder beleid over hoe AI mag worden ingezet. Richtlijnen voor AI-gebruik staan bij gemeenten nog in de kinderschoenen, terwijl vele ambtenaren zich er al van bedienen. Net als in Santa Monica ontwikkelt de technologie zich in hoog tempo door en neemt het gebruik van AI toe.
Zonder inspraak en beleidskaders ontstaat wantrouwen en protest
De kernvraag is overal dezelfde: wie beslist, uiteindelijk? Nieuwe technologie is geen neutrale vooruitgang, maar een bestuurlijke keuze met maatschappelijke gevolgen.
Voor Nederlandse gemeenten is de situatie in Santa Monica een belangrijk signaal. Nieuwe technologie . of het nu gaat om zelfrijdende voertuigen, drones of slimme sensornetwerken . roept pas écht weerstand op als de impact voelbaar wordt. Zonder inspraak en beleidskaders ontstaat wantrouwen en protest.
‘We moeten technologie reguleren vóór invoering, niet pas als de problemen zichtbaar worden’, waarschuwen Amerikaanse hoogleraren. Oftewel: bestuur de toekomst, voordat die straks zichzelf bestuurt.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.