Tweede Kamer wil aanscherping NDS

De Tweede Kamer heeft tijdens het notaoverleg van 29 september 2025 twee moties aangenomen over de toekomst van de digitalisering van de overheid. Beide moties, ingediend door Barbara Kathmann (PvdA), medeondertekend door Jesse Six Dijkstra (NSC) en Hanneke van der Werf (D66), vragen het kabinet om concrete stappen te zetten in de versterking van het digitale fundament van Nederland en om de komst van een Digitale Dienst.

Ons Digitaal Fundament

De eerste motie verzoekt de regering om de aanbevelingen uit het Kamerstuk Ons Digitaal Fundament te verwerken in het vervolg van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie. In dit document formuleerde de Commissie Digitale Zaken van de Tweede Kamer haar prioriteiten voor de digitale overheid. De commissie pleit daarin onder meer voor meer samenhang in beleid, verbeterde digitale dienstverlening en een sterkere regierol van de overheid. De uitgewerkte voorstellen in Ons Digitaal Fundament komen bovenop de Nederlandse Digitaliseringsstrategie.

Digitale Dienst

De andere motie verzoekt de regering om een voorstel uit te werken voor de oprichting van één Digitale Dienst. Deze dienst zou het mandaat, de capaciteit en de middelen moeten krijgen om de ict van de overheid verder te centraliseren. Het kabinet wordt gevraagd dit voorstel uit te werken in samenwerking met de partners van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie en daarover in de eerste helft van 2026 te rapporteren aan de Kamer.

De voorgestelde Digitale Dienst moet volgens de initiatiefnemers zorgen voor meer kennisbehoud, een beter samenspel tussen beleid en technologie en een efficiëntere uitvoering van ict-projecten. Voorstanders wijzen op voorbeelden uit andere landen, zoals het Verenigd Koninkrijk, waar centralisatie heeft geleid tot besparingen en meer samenhang in digitale dienstverlening.

Kanttekeningen

Tegelijkertijd klinken er vanuit experts ook kritische geluiden over de uitvoerbaarheid van een dergelijke dienst. Zo waarschuwen deskundigen voor het risico van een te groot en complex takenpakket en het mogelijk verlies van expertise bij bestaande organisaties als gevolg van centralisatie. Ook wordt gewezen op het belang van heldere rolverdeling en onafhankelijk toezicht, om te voorkomen dat nieuwe bureaucratie ontstaat.

Daarnaast benadrukken experts dat de digitaliseringsproblemen van de overheid niet alleen technisch van aard zijn. De complexiteit van wet- en regelgeving, de decentrale organisatie van het openbaar bestuur en de grote hoeveelheid datastromen tussen instanties worden genoemd als diepere oorzaken van de trage digitale transformatie. Volgens hen kan een Digitale Dienst slechts succesvol zijn als ook deze onderliggende factoren worden aangepakt.

Met de aangenomen moties is het nu aan het kabinet om beide opdrachten uit te werken. De regering zal in het vervolg van de Nederlandse Digitaliseringsstrategie de aanbevelingen uit Ons Digitaal Fundament moeten verwerken, en daarnaast een voorstel moeten opstellen voor de inrichting van een Digitale Dienst. De Kamer verwacht hierover in de eerste helft van 2026 een terugkoppeling.