Ambtenaren kunnen heus helder schrijven

Ambtenaren staan niet bekend om hun heldere taalgebruik. En al helemaal niet wanneer ze het op moeten schrijven. Niet voor niets roept 'jeukwoordenverzamelaar' Japke d. regelmatig uit: ‘Borgen, sturen op output, wat bedoel je?!’ Maar er zijn genoeg uitzonderingen te vinden, zoals bij de gemeente Den Bosch. Daar wonnen drie ambtenaren van de afdeling Publieke Dienstverlening de Gouden Veer bij de Nationale Schrijfwedstrijd. Hun inzending werd bekroond als beste overheidsbrief voor een individuele burger.

Niet juridisch

De brief die de gemeenteambtenaren Marieke van Straaten, Julia Borgers en Miriam Castricum schreven, was een brief aan de ouders van adoptiekinderen over de gegevens van hun kind in de Basisregistratie Personen. Die brief vond de jury de beste van de ingezonden teksten die allemaal geschreven waren door medewerkers van diverse gemeenten en uitvoeringsorganisaties. ‘De juridische insteek is vervangen door een uitleg die veel meer aansluit bij de situatie van de lezer,’ vond de jury. ‘Daarbij is de formulering, zowel op woord- als zinsniveau, eigentijdser en begrijpelijker gemaakt. Ook de opsplitsing van de informatie in korte alinea's met duidelijke kopjes helpt daarbij.’ 

Perspectief lezer
Daarbij vond de jury dat de winnaars het belangrijkste aspect in de schriftelijke communicatie, de bejegening van de lezer heel goed hadden begrepen. ‘Hún perspectief staat voorop: wat weten de lezers al, wat zullen ze graag willen weten en hoe kunnen wij daar vanuit onze organisatie het best op inspelen? Zo schrijven en tegelijk voldoen aan de eisen die wet- en regelgeving stellen, dat is een Gouden Veer waard’, zo oordeelde de jury.
 
Géén Jip en Janneketaal 

Overigens moeten ambtenaren het gebruik van heldere taal niet verwarren met de zogenoemde Jip en Janneketaal. Eerder zei Ted Sanders, hoogleraar Taalbeheersing van het Nederlands aan de Universiteit Utrecht, hierover: ‘Wat wel helpt is het verduidelijken van de samenhang in teksten. Annie M.G. Schmidt maakte leuke verhaaltjes met prettig, eenvoudig taalgebruik. Maar ook heel subtiel: ze schreef door de ogen van Jip en Janneke, zoals: ‘Wat een lekker ijsje! Jip lustte er nog wel een’ in plaats van ‘Jip zegt: ‘wat een lekker ijsje! Ik lust er nog wel een.’ In ambtenarenteksten is door de ogen van anderen kijken nauwelijks aan de orde. Ik ben dan ook bang voor oversimplificatie van het Jip en Janneke-advies. De teksten ontaarden in korte zinnen en korte woorden. Men denkt dat dat beter overkomt, maar dat is niet zo.’

Genomineerde gemeenten 

Er waren vijf genomineerden die in de finale van de Nationale Schrijfwedstrijd meedongen naar de Gouden Veer. Carolina Helant Muller (SVB) eindigde op de tweede plaats. Andere genomineerden waren Jan ten Klooster (gemeente Aalten), Antoinette Klarenbeek (gemeente ‘s-Hertogenbosch) en Maarten Sick (gemeente Leiden).  De Nationale Schrijfwedstrijd heeft als doel om blijvende aandacht te genereren voor de noodzaak van heldere taal en wordt jaarlijks georganiseerd door de Rijksuniversiteit Groningen, Schouten & Nelissen, NWO/ZonMw en de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Dit jaar was ook de Nederlandse Taalunie betrokken.