Onlangs moest ik een bewoner uitleggen dat de gemeente Amstelveen het niet eens was met het oordeel van de ombudsman en daarom bij haar standpunt bleef. Het oordeel van de ombudsman is immers niet afdwingbaar, in tegenstelling tot een uitspraak van de rechter.
Kanszoeker
Als hardwerkende Nederlander die netjes belasting betaalt en eenmalig een fout maakt, kun je in Amstelveen in het verkeerde bakje vallen.
Wat was er aan de hand? Een ouder echtpaar kwam na drie maanden terug uit Italië en vond een dwangbevel op de mat: ze hadden de WOZ-belasting niet betaald. Je zou denken, zoals de gemeente Amstelveen ook zegt, dat wie op vakantie gaat zelf alles moet regelen. Dat is redelijk: als burger houd je je administratie bij, vooral als je lange tijd weg bent, en betaal je gewoon je belasting. Op het eerste gezicht geen reden dus om een uitzondering te maken.
Maar toen we mevrouw belden, bleek er meer te spelen. Haar man had hun hele leven de financiële administratie gedaan, maar door zijn Alzheimer kon hij dit niet meer. Mevrouw vertelde hoe zwaar die periode was, hoeveel er ineens op haar afkwam, en dat jonge mensen zich waarschijnlijk geen voorstelling kunnen maken van zo’n situatie – misschien ook niet bij de gemeente, merkte ze op.
De reis naar Italië was geen vakantie. Het was een noodzakelijk verblijf voor de medische revalidatie van haar echtgenoot. Ze hadden hun zoon gevraagd de post in de gaten te houden, maar die is ermee gestopt omdat er toch steeds niks lag. Door de digitalisering kregen ze weinig post meer en dus bleef de brief ongeopend op de deurmat liggen.
Tegen ons verklaarde de vrouw dat ze oprecht dacht dat de WOZ-aanslag automatisch zou worden geïncasseerd. Direct bij thuiskomst ondernam ze actie, toen ze erachter kwam dat ze zich had vergist. Ze bood excuses aan en betaalde het bedrag alsnog. Ze erkende haar fout en vroeg de gemeente Amstelveen of de invorderingskosten van 140 euro konden worden kwijtgescholden.
Maar de gemeente wees haar verzoek af. De ambtenaren vertrouwden het verhaal van mevrouw niet volledig en bleven spreken over ‘vakantie’ in plaats van ‘revalidatie’. Ook wezen ze op het feit dat mevrouw eerder bezwaar had gemaakt en dus hoogstwaarschijnlijk wel wist hoe het werkt, ook qua betaling.
Ik heb toen samen met mijn onderzoeker dit dossier met de ambtenaren besproken. Dat levert altijd weer nieuwe inzichten op. Je zou nu kunnen denken: ‘Gemeente Amstelveen, hoe serieus kun je praten over de menselijke maat als je geen clementie toont aan een zieke man en een zorgzame echtgenote die een oprechte vergissing maakt?’ Na ons onderzoek concludeerden wij: hier is maatwerk op zijn plaats gezien de persoonlijke omstandigheden.
Een opmerking van een ambtenaar bleef mij bij: ‘Ik laat me niet piepelen.’
Maar de ambtenaren schetsten ons ook een ander, aanvullend perspectief. Zij hebben dagelijks te maken met mensen die het systeem proberen te omzeilen, die hun verhaal aandikken. Zij bevinden zich dus vaak in een grijs gebied. Een opmerking van een ambtenaar bleef mij bij: ‘Ik laat me niet piepelen.’ Dat het verhaal van de mevrouw niet met volledig vertrouwen werd ontvangen komt misschien door zulke eerdere negatieve ervaringen van mensen die onoprecht hun kansje wagen. Ja, ambtenaren zijn ook mensen en (nog) geen robots. Net als in heel veel gemeenten groeit het aantal bezwaren tegen de WOZ-aanslag en schakelen bewoners de hulp in van advocaten en bureaus. Ook dit kan scepsis en argwaan voeden bij ambtenaren. En trouwens, los van de psychologie: een diepgaande beoordeling van elke individuele zaak is in een drukke uitvoeringspraktijk lang niet altijd haalbaar.
Maar wanneer maakt Amstelveen dan wél een uitzondering? In welke situaties worden invorderingskosten kwijtgescholden? Hoewel ik Amstelveen zelf ken als een zakelijke gemeente met een rechtser stadsbestuur dan in Amsterdam, viel me juist het begrip op dat er leek te zijn voor mensen die de taal niet goed spreken, moeite hebben met het proces, of door schulden financieel kwetsbaar zijn. In ieder geval als het om gemeentelijke belastingen gaat.
Prikkelend stel ik vast: ben je dus een hardwerkende Nederlander die meestal netjes zijn belastingen betaalt en maak je eenmalig en oprecht een vergissing, dan val je bij Amstelveen mogelijk in het verkeerde bakje. Dat van ‘kanszoeker’.
Gelukkig was het voor deze oudere mevrouw geen halszaak; die 140 euro overleefde ze wel. Maar het deed haar aan de telefoon merkbaar goed dat iemand van de overheid haar wél geloofde.
Plaats als eerste een reactie
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.