‘Burgemeesterschap vraagt veel. Heel veel’

Theo Weterings had tot eind 2029 kunnen doorgaan als burgemeester van Tilburg, maar het is welletjes. ‘Ik merk dat ik ouder word. De hevigheid van het werk is een te grote beperking geworden.’ Een gesprek over 43 jaar publieke zaak.

Achterbuurman

Theo Weterings uit Berkel-Enschot houdt ermee op. Na de zomervakantie beginnen de sollicitatiegesprekken met Weterings’ opvolger, met een voordracht uiterlijk in november. De Brabander, de op één na jongste telg uit een katholiek Tilburgs gezin met dertien kinderen, begon zijn carrière als dagelijks bestuurder niet beneden de rivieren, maar daarboven: hij volgde zijn liefde en belandde in Diemen, en werd er in raadslid voor de VVD, om vervolgens in 1994 raadslid en wethouder te worden in Rijswijk. Weterings: ‘Ik werkte bij de provincie en was absoluut niet van plan om in de Rijswijkse politiek te stappen. Dat had ik mijn vrouw ook beloofd. Een drukke baan, jonge kinderen. De VVD zat te springen om jonge mensen voor het afdelingsbestuur. Nou ja, dat kan wel. En van het een komt het ander. De achterbuurman belde – voorzitter van het afdelingsbestuur. Ik lag al in bed. “Theo, we hebben een fantastische lijst, maar de kandidaten bovenaan doen alleen mee als jij lijsttrekker wordt.” Wat maak je me nou? Ik ben uit bed gestapt en naar hem toegegaan. Maar het lot was bezegeld, uiteindelijk door mij zelf natuurlijk.’

Werkgemeenten

Zijn passie voor het lokale bestuur leidde de Brabander terug naar Noord-Holland. ‘Begin van deze eeuw solliciteerde ik in Brabant naar een burgemeesterschap, maar ik werd het niet. Willibrord van Beek, die in die jaren in de Tweede Kamer openbaar bestuur deed, belde op: of ik naar Beverwijk had gekeken. Beverwijk? Toch eens kijken, want mijn pasfoto stond naast de profielschets. Hij had gelijk. Een werkersgemeente bij uitstek: de grootste overdekte markt van Europa, de staalfabrieken staan in Velsen-Noord, Heemskerk en Beverwijk, het strand van Wijk aan Zee. Ik ben econoom; er moet wel werk aan de winkel zijn. Rijswijk, Beverwijk, Haarlemmermeer en Tilburg zijn bij uitstek werkgemeenten. Een commissaris heeft me weleens gevraagd: “Waarom heb je hier niet gesolliciteerd?” Omdat ik me zou gaan vervelen’, zegt Weterings. ‘Een kaasstolpgemeente is niets voor mij.’

Volksaard

Na zes jaar Beverwijk volgden tien jaren Haarlemmermeer. En toen ging zijn geboortestad in 2017 op zoek naar een nieuwe burgemeester. Nu of nooit. Weterings: ‘Ze wilden een Tilburgemeester. Je kunt zeggen: een leuke woordspeling. Maar wat moet je ermee. Voor mij was het echt reden om te solliciteren. Iemand die de Tilburgse volksaard aanvoelt en voor wie het Tilburgs geen geheimen heeft. En ja, Tilburg heeft veel burgemeesters gehad die waren gedropt vanuit het Haagse. Wellicht was de roep vanuit de stad en de gemeenteraad om een Tilburgemeester daar een antwoord op.’

Profielschets

Theo Weterings werd eind 2017 burgemeester – de eerste kroonbenoemde VVD’er. ‘Ook hier paste de profielschets op me.’ Is zo’n profielschets niet gewoon nietszeggende praat, met z’n ‘zichtbare,
benaderbare en verbindende bruggenbouwer?’ Weterings: ‘Je moet de profielschets niet onderschatten. Woorden en bedoelingen doen ertoe. Ik adviseer mensen die willen solliciteren op een burgemeesterspost de profielschets echt heel serieus te nemen. Als je je er niet in herkent, dan kun je je een sollicitatiebrief besparen, want dan word je het niet. Je moet een profielschets goed lezen, en je moet proberen te achterhalen waarom er staat wat er staat. En: wat staat er tussen de regels? Vroeger moest je de verslagen lezen, nu kun je de vergaderingen beluisteren en bekijken waarin de raad heeft gesproken over het vaststellen van de profielschets en de commissaris hem komt ophalen. Wat is
er gezegd en door wie?’

Altijd aan

Het burgemeesterschap van de Kruikenstad ging Weterings gemakkelijk af. Hij knoopte er in 2023 dan ook een tweede termijn aan vast. Dus kwam het voor menigeen toch als een verrassing toen hij in mei de Tilburgers in een open brief vertelde de ambtsketen aan de wilgen te hangen. Hij was hem net iets te zwaar geworden. Weterings: ‘Ik tekende in 2023 voor zes jaar. Ik heb wel altijd gezegd: ik ben niet tot mijn 70ste burgemeester. Wanneer ik zou stoppen, dat wist ik niet. Er is een andere kant aan het burgemeesterschap van Tilburg. Ik klaag niet, je kiest ervoor, maar het vraagt wel veel – heel veel.
Je bent voorzitter van de veiligheidsregio, politieburgemeester van Zeeland en West-Brabant, voorzitter van de raad en het college. Je staat altijd aan, altijd in de aanslag om de telefoon te beantwoorden. Ik heb hem nooit met tegenzin opgepakt, maar ik merk wel dat het verschilt of je 36 bent of 66. Je wordt ouder, je wordt opa. Genoeg redenen om andere dingen in het leven belangrijker te vinden. In het dorp waar ik woon zeggen ze: “Jammer dat u gaat, maar het is goed. We snappen het.”’