Zorgen over raadsbespreking functioneren griffier Meerssen

De Nederlandse Vereniging van Griffiers (VvG) heeft in een brief aan de gemeenteraad van Meerssen haar zorgen kenbaar gemaakt over diens voornemen om woensdag 14 mei een openbaar debat te voeren over het functioneren van de werkgeverscommissie in relatie tot handelswijzen van de griffier van de gemeente. ‘Er zit een groot risico van onzorgvuldigheid in.’

Geen politiek ambtsdrager

Het handelen van de griffier is een ‘haast onlosmakelijk onderdeel’ van dit agendapunt, stelt de vereniging vast. De vereniging hoopt ook dat de raad zich er voldoende van bewust is dat de griffier een ambtenaar is die onder het ambtenarenrecht valt. ‘De griffier is dus geen politiek ambtsdrager die in het openbaar verantwoording hoeft of kan afleggen. Daarom hoort het bespreken van het handelen van de griffier niet in een openbare raadsvergadering thuis.’

De vereniging verzoeken de raad dan ook ‘met klem het karakter van dit agendapunt te heroverwegen’. Een besloten bespreking is volgens de vereniging wel mogelijk, ‘indien het belang van de gemeente of de bescherming van de persoonlijke levenssfeer daartoe noopt’. ‘Wij onderstrepen daarbij dat de gemeenteraad als werkgever verplicht is zorg te dragen voor een veilige en respectvolle werkomgeving voor haar griffier.’

Onwenselijk en onzorgvuldig

De VvG sluit zich hiermee aan bij de zorgen die de Griffierskring Zuid-Limburg eerder uitte richting de gemeenteraad van Meerssen over de geplande bespreking van het functioneren van de griffier die, blijkens de openbare bekendmaking, zelf als griffier bij de vergadering zal optreden. ‘Een dergelijke handelwijze is naar onze stellige overtuiging onwenselijk en onzorgvuldig.’ Zo druist het volgens de kring in tegen de beginselen van behoorlijk werkgeverschap en kan het schadelijke gevolgen hebben voor de betrokken persoon én diens collega’s. ‘Om deze publieke vorm van functioneringsgesprekken en/of politieke afrekening van de griffier of medewerkers van de griffie te voorkomen, is juist de vorm van de werkgeverscommissies in het leven geroepen.’

Ook is er volgens de kring sprake van een ongelijke positie. ‘De griffier bevindt zich in een kwetsbare positie en kan zich in een openbare vergadering waarin zijn of haar functioneren ter discussie staat, niet op gelijkwaardige wijze verweren.’ Een rolconflict ligt daarbij op de loer, want als de griffier in dezelfde vergadering formeel optreedt als adviseur van de raad, wordt van deze verwacht objectief, onafhankelijk en onpartijdig te functioneren. ‘Dat is in deze context niet mogelijk.’

Uiterst onzorgvuldig

Tot slot noemt de griffierskring als reden om het niet te doen de schending van de vereiste zorgvuldigheid. ‘Het via het functioneren van de werkgeverscommissie ter sprake brengen van het functioneren van de griffier is strijdig met artikel 1 van uw eigen Verordening Werkgeverscommissie griffie Meerssen 2020.’ Dat artikel luidt als volgt:

De werkgeverscommissie oefent het werkgeverschap uit ten aanzien van de Griffier en de overige op de griffie werkzame ambtenaren, zoals dat door de Raad aan haar is gedelegeerd.

Het is volgens de griffierskring dan ook ‘uiterst onzorgvuldig’ als de raad, zonder eerst het delegatiebesluit formeel in te trekken, in een openbare vergadering het functioneren van de griffier bespreekt. ‘Een dergelijke werkwijze is in strijd met de eigen verordening en de daaruit voortvloeiende rolverdeling.’ Een besloten raadsvergadering met hetzelfde onderwerp is ook volgens de griffierskring wel mogelijk. ‘De collega’s van de Griffierskring Zuid-Limburg staan pal voor de onafhankelijkheid, integriteit en rechtspositie van alle griffiers in onze regio. Wij hopen en verwachten dat ook de raad van Meerssen deze waarden in acht neemt.’

Verziekte organisatiecultuur

De positie van de Meerssense griffier, Yarka Dreessen, kwam onder de loep, nadat zij geen afstand nam van een ongevraagde, maar ‘snoeiharde’ notitie die extern adviseur Marcel Bouman in oktober vorig jaar naar de werkgeverscommissie had gestuurd als evaluatie van het traject ‘Raad aan het Stuur’ dat naar een nieuw organisatiemodel en nieuwe vergaderregels moest toewerken. Bouman sprak daarin over een ‘verziekte organisatiecultuur’ en een combinatie van ‘manipulatie, wantrouwen en disrespect’ die leidde tot een ‘onveilige werkomgeving’.

Dat laatste ging vooral over de griffie. Bouman schreef dat ‘de persoonlijke aanvallen en denigrerende opmerkingen hebben geleid tot een werkklimaat waarin het griffieteam zich niet veilig voelt’. Ook constateerde hij een ‘hoge werkdruk’ bij het griffieteam. De notitie lekte uit en leidde tot verontwaardiging in bestuurlijk en ambtelijk Meerssen. Zowel het college als de raad én de ambtelijke organisatie namen dan ook afstand van de notitie. Alleen de griffier deed dat niet. In oktober al zei deze tijdens een bespreking over de notitie in de werkgeverscommissie dat ‘de notitie strookt met de realiteit’ en ze nam er dan ook geen afstand van.

Dwarsbomen en ondermijnen

Dit was tegen het zere been van Jan Gulikers, fractievoorzitter van oppositiepartij BRUG-M en lid van de werkgeverscommissie. Hij besloot daarom in gesprek te gaan met de griffier, met name over een passage in de notitie van Bouman over zijn fractie: ‘Het verzet binnen de raad concentreert zich rondom vijf raadsleden. De tegenwerking geschiedt openlijk en is bijzonder krachtig. Enkele tactieken die zij hanteren om het ontwikkeltraject te dwarsbomen: (…) Overbelasten van de griffie met vragen rondom documenten, regels, procedures en personen, waarmee zij hun verzet tegen het nieuwe organisatiemodel etaleren, waardoor de capaciteit van de griffier wordt ondermijnd.’ Op zijn vraag of zij afstand nam van die bewering antwoordde de griffier ontkennend, waardoor het vertrouwen van Gulikers in de griffier ‘ernstig beschadigd’ is, schrijft hij in een eigen notitie, afgelopen december.

Oud zeer

De provincie Limburg liet onderzoek uitvoeren in Meerssen, waarna in maart twee rapporten verschenen. De onveilige werksituatie bij de gemeente Meerssen werd bevestigd. De raad wordt volgens onderzoekers geplaagd door 'oud zeer'. De verhoudingen waren al verzuurd. Dat zit hem onder andere in de achtergrond van de raadsleden: een groot deel van de raad heeft zijn achterban in het lokale verenigingsleven en bepaalde kernen, maar de leden van BRUG-M zijn juist hoogopgeleid. En dat zou regelmatig botsen in de raad.

De verhoudingen werden echter nog verder verstoord door het traject ‘Raad aan het Stuur’, waarvoor raadsleden meer betrokken zouden worden bij het maken van beleid. Volgens de onderzoekers werd er niet geluisterd naar kritiek op het plan en moest het proces ‘door op de manier zoals de extern adviseur dat had bedacht’. Kanttekeningen van het college en van de ambtelijke top werden terzijde geschoven. Het inkorten van de spreektijden leidde ertoe dat oppositiefractie BRUG-M zich opsplitste in vijf fracties, zodat ieder raadslid maximaal gebruik zou kunnen maken van de spreektijd. Er ontstond een steeds grotere kloof tussen voor- en tegenstanders van het traject en zelfs van de griffier, omdat die ‘volhardt in de ingezette koers’.

Het advies van de onderzoekers aan cdk Emile Roemer is dat ‘Raad aan het Stuur’ moet worden stopgezet en er een ‘gezaghebbend, onpartijdig persoon of duo moet worden aangesteld, die de raad gaat begeleiden bij het verbeteren van de verhoudingen. Daarop besloot de gemeenteraad ‘Raad aan het Stuur’ stop te zetten. Wel was er onenigheid over de bezetting van de griffie, die dan ook zou moeten worden teruggebracht. In een eerder stadium had burgemeester Mirjam Clermonts al aangegeven per 1 juli haar ambt neer te leggen na tien jaar burgemeesterschap. Roemer zette de zoektocht naar een nieuwe burgemeester eerder ‘on hold’, omdat eerst de resultaten van de onderzoeken besproken zouden moeten worden.

Besloten gedeelte

En nu staat de raadsvergadering over ‘het functioneren van de werkgeverscommissie in relatie tot de diverse handelwijzen van de griffier’ dus op de agenda. In een recente notitie schrijft de fractie BRUG-M dat ‘over het handelen, c.q. niet-handelen van de griffier een afzonderlijke notitie vertrouwelijk aan de leden zal worden uitgereikt ter bespreking in het vertrouwelijke besloten gedeelte van de raadsvergadering’. Ook staat in de notitie dat hun raadslid Jan Gulikers, lid van de werkgeverscommissie, vond dat de commissie zich niet zou moeten bemoeien met de werk- en vergaderwijze van de raad. ‘Die komt pas in actie als de raad besluiten neemt die consequenties hebben voor de griffie.’ Hij was (dus) ook tegen het inschakelen van Bouman voor een dergelijk traject.

Niettemin sloeg de werkgeverscommissie de weg van het traject in, met alle gevolgen van dien. Gulikers wilde met zijn notitie dat de werkgeverscommissie zich over de rol en de handelswijze van de griffier zou uitspreken. Dat gebeurde pas eind januari, maar vrij globaal. Dat de griffier ook steeds aanwezig is bij de overleggen stoort Gulikers ook. De commissie kan volgens hem ook vergaderen zonder griffier erbij. ‘Dit heeft ons inziens te maken van rolbewustzijn, rolvastheid en rolcongruentie.’ De fractie BRUG-M vindt dat een deel (de meerderheid) van de werkgeverscommissie ‘te zeer erop gericht is de griffie te contenteren’ en er te weinig ‘professionele distantie’ is. In een voorstel pleit de fractie ervoor deskundige begeleiding in te zetten om de werkgeverscommissie te verbeteren.