Veel gemeenten houden nog steeds ‘geheim beraad’

Bijna twee op de drie gemeenten die vorig jaar de regels overtraden met vergaderingen achter gesloten deuren, doen dat nu nog steeds. Dat blijkt uit onderzoek van dagblad de Stentor. Van de ruim negentig gemeenten waarvan in 2023 bleek dat zij deze regels overtreden, werkten zestig opnieuw mee. Daarvan blijken vijfendertig gemeenten het nog steeds te doen.

Ook grotere gemeenten

Het gaat niet eens alleen om de ‘kleintjes’ die de regels overtreden, want ook grotere gemeenten, zoals Zwolle, Leiden, Haarlem en Almere, doen dat. Voor het onderzoek in 2023 benaderde de Stentor alle 342 Nederlandse gemeenten. Daarvan werkten 227 mee. Bijna de helft bleek geregeld zonder legitieme reden achter gesloten deuren te vergaderen. Hoewel toenmalig minister Hugo de Jonge na Kamervragen concludeerde dat de overleggen in strijd waren met de wet, nam hij geen maatregelen om er een einde aan te maken.

Technische sessies

Wel besloten een aantal gemeenten, zoals Urk, Nunspeet en Roermond, om het roer om te gooien. Dat een wethouder of raadsleden de gesloten deuren wel prettig vinden, telt niet meer, legt raadsgriffier Jos Vervuurt aan de Stentor uit. Er werd te veel in beslotenheid behandeld, ‘zonder dat daarvoor de juiste wettelijke grondslag aanwezig was’. Maar in de gemeente Zwolle houdt de gemeenteraad nog steeds achter gesloten deuren ‘technische sessies’ met ambtenaren, weet de Stentor. Raadsgriffier Eric Meurs zegt tegen de krant dat in wat minister De Jonge erover schreef zij ‘geen aanleiding zien om tot andere inzichten te komen’. In beslotenheid gaat het er volgens hem ‘toch een stukje ontspannener aan toe’.

Minder geld

In de krant noemt de Nijmeegse emeritus hoogleraar bestuurskunde Michiel de Vries het ‘onverantwoord’ dat gemeenten nog steeds doorgaan met deze ‘geheime’ beraden. Dat ze de wet nog steeds ‘aan hun laars lappen’ noemt hij funest voor het ‘toch al minimale vertrouwen in de overheid’. De huidige minister moet ingrijpen, vindt hij. ‘Via het Gemeentefonds bijvoorbeeld. Minder geld voor wie zich niet aan de voorwaarden houdt.’

Niet democratisch

Volgens universitair hoofddocent bestuursrecht Annemarie Drahmann zoeken deze gemeenten ‘de randen van een grijs gebied op’. Gemeenten horen vergaderingen aan te kondigen en de agenda te publiceren. De gemeenteraad kan dan bij aanvang alsnog tot geheimhouding over een onderwerp besluiten. ‘Dat is het uitgangspunt van de wet en die moet niet ontdoken worden’, zegt ze tegen de Stentor. Raadsleden moeten volgens haar bedenken welk zwaarwegend belang er is om besloten te vergaderen, vanuit de gedachte: alles is openbaar tenzij. ‘Nu gebruiken ze vooral praktische argumenten en vinden ze het “wel makkelijk”. Maar dat is niet hoe democratie werkt.’