Wet of norm

Wat hebben Jos van Rey en de Panamapapers met elkaar te maken? Heeft van Rey ergens een kapitaaltje ondergebracht in een belastingparadijsje? Voor zover ik weet niet. Toch is er een overeenkomst.

De belastingontwijkers in de Panamapapers hebben, naar het zich laat aan zien, strafrechtelijk niets verwijtbaars gedaan. De toegepaste constructies via offshorebedrijven en brievenbusfirma’s in belastingparadijzen zijn over het algemeen juridisch legaal daarom strafrechtelijk moeilijk of niet aan te pakken. Het is niet uit te sluiten, maar vooralsnog is het verre van duidelijk of er wetten zijn overtreden.

Hetzelfde geldt voor Jos van Rey, voormalig VVD-wethouder uit Roermond. Hijzelf is er in ieder geval van overtuigd dat hij niets strafbaars heeft gedaan. Reisjes met vrienden die ook zakelijke relaties waren, ‘klankborden’ met burgemeesterskandidaten, iedereen deed het volgens Van Rey, dus kon het. En het is nog maar de vraag of hij daarmee daadwerkelijk wetten heeft overtreden.

De overeenkomst tussen mensen als Van Rey en mensen, instanties en bedrijven die hun geld buiten het zicht van de belastingdienst houden in belastingparadijzen is dat ze de wet hanteren als norm en niet als ondergrens. Dat iets niet strafbaar is, wil niet zeggen dat het niet gewoon fout is. Het is onfatsoenlijk om niet het normale belastingtarief te betalen in landen waar je als bedrijf wel van alle faciliteiten gebruik maakt. En wie zich als bestuurder uitgebreid en herhaaldelijk laat fêteren door ondernemers met wie hij ook zakelijke connecties onderhoudt, heeft nog nooit gehoord van ‘de schijn van belangenverstrengeling’, waar iedere volksvertegenwoordiger zich verre van moet houden.

Natuurlijk, niemand moet bestraft worden voor financiële constructies die wettelijk zijn toegestaan. En natuurlijk moet er bewijs zijn voor fraude voordat iemand daartoe veroordeeld kan worden. Maar het zou zo fijn zijn als de moraal en het fatsoen om dergelijke zaken niet te doen en de norm hoger te stellen van de wet, ook ‘natuurlijk’ was.