De omgang met burgers die zich richten tegen beleid, valt beleidsmakers en bestuurders zwaar. Veel te gemakkelijk zet de overheid mensen die zich keren tegen bijvoorbeeld gemeentelijke herindeling weg als zelfzuchtige burgers met Nimby(not in my backyard)-gedrag. Ze zouden niet begrijpen wat goed voor hen is. Maar er is doorgaans meer aan de hand.
Alles heeft een emotionele lading
Burgers maken zich vaak kwaad om plannen van de overheid. Dat heeft de overheid ook aan zichzelf te danken. Bestuurders en beleidsmakers…
'Mensen worden niet zomaar kwaad’, zegt Imrat Verhoeven, projectcoördinator bij de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. Hij promoveerde vorige week aan de Universiteit van Amsterdam op het proefschrift Burgers tegen beleid.
Waarom jaagt de overheid burgers toch eeuwig op de kast?
‘We hebben in Nederland een tamelijk hiërarchische bestuurscultuur. Ik ben niet de enige die dat zegt, de Nationale ombudsman vindt dat ook. Wij zijn door jullie gekozen en wij zitten op het pluche, dus bepalen wij ook hoe het moet en gebeurt. Na de gemeenteraadsverkiezingen in de jaren negentig waarbij de opkomst zo laag was, is de bestuurlijke elite onzekerder geworden en worden burgers betrokken bij interactieve beleidsvorming, maar dat is voor een deel window dressing.'
'Als de overheid er wél serieus werk van maakt, dan zie je dat slecht wordt teruggekoppeld naar de burgers. Beleidsmakers en bestuurders hebben onvoldoende aansluiting met de werking van de representatieve democratie in gemeenten.’
En dat zag u ook gebeuren bij de gemeentelijke herindeling van Den Haag, tien jaar terug?
‘Of het nu gaat om Awacs-vliegtuigen in Schinveld of noodoverloopgebieden in de Ooijpolder, je ziet overal dat bestuurslagen met elkaar in conflict komen en dat actiegroepen de dynamiek van het debat veranderen. Dat was ook zo bij de herindeling van Den Haag, waar echt alle bestuurslagen met elkaar overhoop lagen.'
'De Stadsprovincie was mislukt maar er moest iets gebeuren voor de gemeente Den Haag. Dus kwamen ze met een herindeling om de middenklasse te lokken en de inkomsten van de stad te vergroten. Op instigatie van de vijf randgemeenten ontstonden actiegroepen die zich al snel onafhankelijk opstelden. Die actiegroepen werden bemand door mensen met een redelijk hoge opleiding en met veel organisatorische ervaring. Het openbare debat veranderde daardoor van karakter.'
'Het ging niet meer over de herindelingsplannen maar over het bestuurlijke optreden. Tijdens voorlichtingsavonden van de provincie Zuid-Holland konden burgers hun kritiek spuien. Maar de provincie was onvoorbereid. Ze wisten niet hoe ze met burgers moesten communiceren. Ze zaten er vast met de beste bedoelingen maar ze dachten waarschijnlijk ook: we leggen onze plannen uit en dan zijn we klaar.’
Ambtelijke arrogantie als voedingsbodem voor burgerlijk verzet dus?
‘Als je als actiegroep burgers actief wilt krijgen, dan moet je dat doen op het omslagpunt van angst over de plannen naar woede over de ‘arrogante’ plannenmakers. Angst creëert aandacht voor een probleem. Je gaat naar de voorlichtingsavonden, je wilt weten wat er aan de hand is. En daar voel je je geminacht.'
'De overheid moet zich realiseren dat alles wat ze doet een emotionele lading heeft. Beleid is niet puur rationeel. Emoties sluiten de inhoud niet uit en mensen zijn best bereid om te luisteren naar argumenten, maar er is wel een wisselwerking. Het is een spel tussen emoties en inhoud. Dat spel moet een bestuurder leren spelen.’
Blijkbaar spelen de bestuurders dat spel slecht, want waar je ook kijkt: heibel en woede rond gemeentelijke herindelingen.
‘Juist omdat het eigenlijk altijd fout gaat, pleit ik voor de introductie van een ‘publieke participatie professional’, de PPP. Dat is iets anders dan mediation. Je bemiddelt namelijk niet bij een conflict maar je probeert een conflict tussen de overheid en een groep burgers te voorkomen.'
'Het gaat niet om een slim communicatiesausje van een stel voorlichters, maar om de inzet van onafhankelijke deskundigen die echt tussen de partijen staan. Zo’n PPP’er moet vanuit de burgerij naar het bestuurlijke en ambtelijke apparaat kunnen redeneren en de visie van de bestuurders en ambtenaren kunnen vertalen naar de burgers. Een soort van kennis- en emotiemakelaar die het scharnier vormt tussen de burgers en de gemeentelijke organisatie. Waarom creëer je daar geen opleiding voor?'
'Gemeenten zouden PPP’ers kunnen inhuren bij herindelingen, maar ook bij andere heikele kwesties als vuilstortplaatsen, slibdepots, asielzoekerscentra, daklozenopvang. Politiek en bestuur moeten zo’n bemiddelingstraject wel serieus doorlopen. Als je je zin niet krijgt, moet je niet via het politieke circuit toch je zin willen krijgen. De burgers eten dan namelijk de zure druiven. De volgende keer stappen ze naar de rechter.’
Reacties: 3
U moet ingelogd zijn om een reactie te kunnen plaatsen.
Een brevet van onvermogen door decentralisatie naar mensen die blijkbaar er niet voor toegerust zijn!
Dit stuk hadden heel wat burgers zo uit hun mouw kunnen schudden.
Als men gebruikt maakt als gemeente van een soort landelijke ANWB ploeg, die onafhankelijk is, is dat beter en gestructureerder dan wat nu gebeurt. Geen wielen opnieuw uitvinden en inhuur dure externe deskundigen.
Ik word steeds opnieuw bevestigd dat decentralisatie in een klein landje onzinnig is. Ben stomverbaasd dat men allang niet als VNG besloten heeft voor een oplossing.
Onze bestuurders denken, boem is ho en plons is water. Belastingpot is vangnet van onvermogen. Ook frustrerend dat ambtenarenbonden en alle andere vertegenwoordigingen van werknemers in de publieke sector niet eens aan de burgers denken en aan de bel hangen.
Men ziet dit toch allemaal ook.
Alleen eigen belangen dienen!
Geweldig, die witteboordenburgerschap!
Na het gebeuren rond de toepassing van de Nimby-procedure om te komen tot een kap van 6 hectare t.g.v. de Navo kan ik niet anders concluderen dan dat op dit punt onze overheid geen ander predicaat verdient dan "bananenrepubliek:". De burger krijgt achteragf nog enigszins gelijk via een uitspraak van de Raad v. State maar het kwaad is geschied en de toestand is daarna aantoonbaar verslechterd.
Het bestuur faalt, bij gebrek aan innerlijke beschaving. En niet enkel bij materiele kwesties ook al zijn die beladen maar ernstiger nog, in aangejaagde familiaire kwesties, kinderhandel&scheidingsindustrie, overheidsgeweld&moedermaffia, kinderdiefstal/ontvadering. Hier worden vaders aangerand&verkracht, massaaal wreed bruut en grof worden EVRM 8, 3 en 14 geschonden, als je er wat van zegt worden ze kwaad de deskundige zakkenvukkers en als vader ben je dan gestoord/crimineel. Een nooit te accepterren krankzinnige werkelijkheid ondanks alle laffe westerlingen, alles&iedereen wordt misbruikt&bedrogen, een onbetaalbare onaflosbare staatschuld, scheiden IS kindmishandeling en nooit normaal, NL is ziek- en gekmakend, arme gescheiden-geaborteerde-geadopteerde-opgehokte kinderen meestal hun vader en zijn familie.